Aşk Hormonu denilince akla gelen iki hormon vardır; oksitosin ve dopamin. Aslında çoğu insan bunu eksik biliyor, çünkü aşk sadece bu ikisinin birleşiminden değil, adrenalin, serotonin, ve vazopressin hormonlarının da senteziyle oluşur.
Yapılan araştırmalara göre, bir insanı çekici bulup bulmadığımız ilk 90 saniye ile 4 dakika arasında belli oluyor. Yine aynı araştırmalar gösteriyor ki karşımızdakinin beden dilinden etkilenmemiz %50 iken, ses tonundan ve konuşma hızından etkilenmemiz %38 ve sadece söylediklerinden etkilenmemiz ise %7’de kalmaktadır. Öyleyse bu hormonlar hangi aşamada bir araya gelir ve bu sürecin işleyişi nasıldır?
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Rutgers Üniversitesi’nde Helen Fisher’ın yönettiği aşkın aşamalarına dair çalışmasına referans vererek sizlere bu hormonların çalışma prensiplerini açıklamaya çalışacağım. Bu çalışmalara referans vermemin sebebi ise çalışmaları finanse eden Wellcome adındaki kurumun politik ve finansal açıdan tamamen bağımsız olması. Bu kurumun amacı bilim insanlarını bir araya getirip büyük problemlere açıklık ve çözüm getirmektir.
Bu çalışmanın sonuçlarına göre aşkın; arzu, çekicilik ve bağlılık olmak üzere üç aşaması vardır ve her aşamasında farklı kimyasal etkilere sebep olan hormonlar etkili olmaktadır.
Aşama 1 : Arzu
Aşkın ilk aşaması olarak da bilinen bu aşamada seks hormonu olarak anılan testesteron ve östrojen salgılanır. Bu ilk etkilenme aşamasıdır. Yani ne kadar kalabalık olursa olsun o insanı ayırt edebilmemizi sağlar. Hatta siz de bunu yeni girdiğiniz bir ortamda kendi bedeninizdeki değişimler sayesinde kolayca fark edebilirsiniz.
Aşama 2 : Çekicilik
Bu aşama ise gerçekten onun haricinde çok az şey düşünebildiğiniz ve aslında ona çarpıldığınız andır. Bilim insanlarına göre bu aşama üç ana nörotransmitterin salgılarıyla oluşur; Adrenalin, dopamin ve serotonin.
Adrenalin
Yavaş yavaş aşık olmaya başladığımız bu aşamada, bedenimizin verdiği stres tepkisi aktive olur. Bunun sonucunda adrenalin ve kortizol hormonu salgılanarak kan düzeyi dengelenmeye çalışılır. Birisine çarpıldığınız bu beklenmedik anda, kalp atışlarınızın hızlanmasına ya da dilinizin damağınız kurumasına neden olan bu hormondur.
Dopamin
Helen Fisher birbirlerine vurulmuş çiftlerle yaptığı bilimsel araştırmada onların beyinlerinde yüksek miktarda dopamin salgılandığını fark etmiştir. Ve bu kimyasal, yoğun bir zevk hazzını tetikleyerek içimizdeki ‘arzu’yu canladırıyor. Bu arada kokain almak da beyin de aynı etkiye sebep olur.
Dopamin salınımı ile birlikte çiftlerin yüksek enerjili oldukları, az uyuyup az yemek yedikleri ve de çok iyi odaklanabildikleri gözlenmiştir.
Aşama 3 : Bağlılık
Bilim insanlarına göre bir insana bağlı hissetmemizde iki ana hormon etkilidir; oksitosin ve vazopressin.
Oksitosin
Oksitosin kadınlarda ve erkeklerde orgazm sırasında salgılanan bir hormondur. Bu da aslında insanların seviştikten sonra birbirlerinin yanında daha rahat hissetmelerinin sebebidir. Oksitosin ayrıca kadınların doğum sırasında salgıladıkları ve aynı zamanda da sütün salınmasını sağlayan bir hormondur. Bu bilgiler ışığında çıkan sonuca göre bu hormon salgılandığında yanında olduğumuz kişiden bağımsız olarak o kişiye bağlılık hissediyoruz.
Vazopressin
Bu hormon uzun süreli birlikteliklerde ve tıpkı oksitosin gibi bir şekilde seviştikten sonra da salgılanır. Temel görevi ise böbreklerimizle birlikte çalışarak susuzluk durumunu gidermektir. Bu hormonun aşkla olan bağı, Kuzey Marika’ya özgü bir çayır faresinde yapılan araştırmalarla bulundu.
Özet olarak, tek başına ne oksitosine ne de dopamine aşk hormonu diyemiyoruz. Bilimin ışık tuttuğu bu hormonların aşık olduğumuz sırada salındıkları ispatlanmış durumda. Hatta bu hormonların fazla fazla salgılanmasından dolayı bir çok insanın dönem dönem obsesif-kompülsif bozukluğu yaşadığı gözlemlenmiştir. Anlayacağınız her şeyin fazlası zarar. O yüzden dikkat edin kendinize,oksitosin çarpamasın! 🙂
