Deniz börülcesi esasında tuzlu topraklarda yetişen etli bir yıllık bitkidir ve sukulent ailesine üyedir. Sahil gibi, bataklık, tuz gölleri gibi bol tuzlu yerlerde yetişmesinden ötürü deniz börülcesi adı verilir. Deniz börülcesinin deniz yosunundan temel farkı, börülcenin tuzlu su içinde uzun süre yaşayamamasıdır. Yani deniz börülcesi tuzlu su bulunan denizlerin, göllerin kıyılarında yaşamaktadır.
Kuzey Amerika, Güney Asya, Avrupa ve Güney Afrika’da yaygın olarak yetişen deniz börülcesinin potansiyelinden tam olarak yararlanıldığını söylemek doğru olmaz. Zira deniz börülcesi tek başına milyonları besleyebilecek kadar bol ve besleyici bir bitkidir. Ayrıca deniz börülcesi görünümü itibarıyla deniz kuşkonmazı olarak da bilinir. (Kuşkonmaz hakkındaki yazımıza mutlaka göz atmalısınız!)
Deniz Börülcesinin Faydaları
Pek çok insan sağlık açısından minerallere gereken önemi vermez. Protein, karbonhidrat bilinir, ancak nedense mineraller hep ikinci plana atılır. Halbuki mineraller vücudumuza ve zihnimize dinçlik veren maddelerdir. Bu bağlamda deniz börülcesinin mineral şampiyonu olduğunu belirtmemiz gerekiyor.
Deniz börülcesi mineral zengini bir bitkidir. Özellikle sodyum iyot, magnezyum, demir, A-B12-C vitamini ve lif bakımından çok zengindir. Özellikle tuzlu sularda yetiştiği için tüm minerallerin en saf halinin deniz suyunda bulunduğunu dikkate alırsak deniz börülcesinin mineral bakımından vücudumuza ne kadar faydalı olduğunu anlayabiliriz.
Deniz börülcesinin tıbbi açıdan faydalı bir besin olduğu asırlardır biliniyor, ancak deniz börülcesi içinde iyi miktarlarda bulunan ve kuvvetli bir antioksidan olan flavonoidin varlığını yeni keşfedilmş durumda. Antioksidanların ise kanserle mücadele konusunda etkin bileşikler olduğu zaten biliniyor.
*Sodyum Şampiyonudur
Örneğin sodyum konusunda olağanüstü derecede zengin olan deniz börülcesi, bu özelliği ile vücuttaki su dengesini ayarlar. Hücrelerin sodyum ihtiyacını karşılaması kritik pek çok işlevi yerine getirmeleri bakımından oldukça önemlidir. Kaslarımız ve sinir sistemimiz beynimizden çıkan elektrik dalgaları sayesinde faaliyet gösterirler. Hücrelerin sodyum bakımından dengeli olması için bu işlemlerin kusursuz olarak yapılması anlamına gelir. Bu açıdan tuzlu sularda yetişen ve tuz bakımından zengin olan deniz börülcesi sodyum ve klorürü (yani tuzu!) doğal yollardan almak için ideal bir besindir.
*Deniz Börülcesi Betain Zenginidir
Minerallerin yanı sıra deniz börülcesi bilinen en zengin betain kaynağıdır. Bir kilo deniz börülcesinin %5’i betainden oluşurken bu oranda ıspanakta %0.55 oranındadır.
Peki bu betain neyin nesidir?
Betain bir tür amino asittir ve metilasyon konusunda görev yapar. Tabii şimdi de metilasyon nedir diye soracaksınız. Hemen açıklayalım, metilasyon fizyolojimizi her türlü duruma karşı hazırlayan bir süreçtir. Bu süreçte yüzlerce kimyasal reaksiyon meydana gelir ve bu süreç esnasında dopamin, serotonin, elektron dağılım zincirini aktif hale getiren koenzim salgılanır. Bunun dışında özellikle hücrelerimizin hacmini ve su yapısını da kontrol eden metilasyon, betaine ihtiyaç duyar. Betain de en çok deniz börülcesinde bulunur. İşte bu kadar basit.
Deniz Börülcesi Nasıl Yetiştirilir?
Deniz börülcesini yemek için en doğru zaman yaz mevsiminin sonlarıdır. Bu dönemde deniz börülcesi oldukça etli bir yapıya sahip olur. İnce odunsu kökü kolayca çıkarılabilir. Deniz börülcesi 15 santimetre uzunluktayken hasat edilir. 15 santimetrenin toprağa yakı 5 santimetresini bırakırsanız tekrar ürün vermeye devam eder.
Deniz börülcesi güneşli havaları çok sever. Eğer saksıda yetiştirmek isterseniz saksıyı güneş gören bir noktaya yerleştirmeniz çok iyi olur.
Sulamak için de tuzlu su kullanmak gerekir. Yarım litre suya bir yemek kaşığı tuz atarak bu çözelti ile sulamalısınız deniz börülcesini. Sıcaklık olarak ılıman ve sıcak havaları seven deniz börülcesi ilkbahar ve yaz aylarında büyür, hasatı da yaz sonu yapılır. Kış mevsiminde ise yarı-ölü bir hal alır, ancak yaşamaya devam eder.
Deniz Börülcesi Yetiştireceklere Tavsiyeler
Deniz börülcesi nitrojen bakımından zengin, organik toprakları sever. Deniz börülcesini kendi imkanlarınızla yetiştirmeniz diğer bitkilere nazaran bir miktar zordur, ancak tohumun diri olduğu sonbahar mevsiminde hızlıca ekim yapılırsa başarılı sonuç alma ihtimali yüksektir. Verim, boy ve dal yapısı bakımından oldukça değişken olan deni börülcesini ticari amaçlarla yetiştirmek isterseniz bitkilerinizin 40 santimetre civarı uzaması gerektiğini de unutmayın.
Deniz Börülcesinden Tuz Yapımı
Tuzlu bölgelerde yetişen ve sodyum klörür bakımından zengin olan deniz börülcesinden tuz yapabileceğinizi biliyor muydunuz? Gelin isterseniz evinizde kendi tuzunuzu nasıl yapabileceğiniz gösterelim.
Öncelikle taze deniz börülcelerini bir güzel alıyorsunuz ve tuzlu suda 2 dakika kaynatıyorsunuz. Sonra börülceleri sıcak sudan alıp buz gibi soğuk suda yıkıyorsunuz, şokluyorsunuz.
Daha sonra nem alıcı dehidratöre atıp bir gece boyunca 40 derece bekletiyorsunuz. Herkesin evinde dehidratör olmayacağı için güneşin altında birkaç gün de kurutabilirsiniz. Böylece deniz börülceleri çıtır çıtır olacak, içlerindeki suyu kaybedeceklerdir.
İyice kuruyan börülceleri baharat döverek kuru nane kıvamına getiriyorsunuz. Yani bu işlemden sonra kınaya benzer bir toz elde etmiş olacaktınız.
Sonuç olarak böyle bir görüntüyle karşılacaksınız. Tabii 1.5 kilo deniz börülcesinden sadece 1 su bardağı tuz elde edeceğinizi unutmayın. Yani pek verimli bir üretim süreci olmasa bile kendi evinizde vegan yöntemlerle tuz (aslında baharat da diyebiliriz) üretimini deneyimlemek açısından oldukça değerli bir çaba olacaktır.
Deniz Börülcesi Tarifleri
Deniz börülcesi genel olarak yazlık salatalarda ve ana yemeğin yanında garnitür olarak tüketilir. Şimdi gelin isterseniz bu lezzetli bitkiyle yapabileceğiniz yemeklere bakalım.
Deniz Börülcesi Sotesi
Malzemeler
Bir demet temizlenmiş, doğranmış deniz börülcesi
3 yemek kaşığı tereyağı
1-2 diş sarımsak
Hazırlanışı
Tavayı orta ateşte önceden ısıtın. Tereyağını ekleyip eritin. Tereyağı eridikten sonra deniz börülcelerini ilave edin. Sarımsakları ufak küpler halinde doğrayıp tavanın içine atın ve karışımı tahta kaşık yardımıyla karıştırın. Yaklaşık 3-4 dakika bu şekilde soteledikten sonra ateşten alın. Her türlü et yemeğinin yanına yakışan bu sotenin içine yumurta da kırabilirsiniz.
Susamlı Deniz Börülcesi Salatası
Malzemeler
2 demet deniz börülcesi
2-3 yemek kaşığı susam yağı
1 yemek kaşığı bal
Yarım limonun suyu
2-3 yemek kaşığı hafif kavrulmuş susam
Bir çay kaşığı kırmızı biber
Hazırlanışı
Deniz börülcelerini iyice yıkayın ve hafifçe kurulayıp salata kasesine yerleştirin.
Diğer bir kasede susam yağı, bal, limon suyu, kırmızı biberi iyice karıştırın.
Daha sonra bu karışıma deniz börülcelerini ilave ettikten sonra susam tanelerini serpiştirin.
Daha sonra… Daha sonra da size bu lezzetli ve sağlıklı salatayı tüketmek kalıyor.
Deniz Börülcesi ve Midye Salatası
Malzemeler
1 kadeh beyaz şarap
1 bardak su
4 diş sarımsak
2 yemek kaşığı doğranmış kereviz
2 yemek kaşığı doğranmış kırmızı biber
İnce ince dilimlenmiş bir adet soğan
1 adet defne yaprağı
900 gram temizlenmiş midye
30 dakika soğuk suda bekletilmiş yarım kilo deniz börülcesi
Yarım çay bardağı zeytin yağı
Bir çay kaşığı hardal
2 yemek kaşığı beyaz sirke
Birkaç tutam ince ince kıyılmış marul
Hazırlanışı
Tüm yeşilliklerin salatası şahane olur. Şimdi bir de deniz börülcesinin salatasını deneyin. Hem de midyeyle birlikte!
Orta boyutlarda bir tavaya şarap, su, sarımsak, kereviz, kırmızı biber, soğan ve defne ekleyin. Karışımı kaynatın. Daha sonra tavanın üstünü kapatıp 3 dakika kısık ateşte pişirmeye devam edin. Daha sonra hardalı ekleyip tekrar yüksek ateşte 4 dakika kaynatın. Sonra bu karışımın suyunu süzün ve malzemeleri tekrar tavaya alın. Midyelerin kabuğunu çıkarın ve bir kaseye koyun.
Daha sona deniz börülcesi ve midyeyi bir tavada yaklaşık 2 dakika pişirin.
Bir kaseye sirke, zeytinyağı, hardal ve rendelenmiş sarımsağı koyun. Tuz ve karabiber ekleyin.
Sonra tüm malzemeleri büyük bir kasede iyice karıştırın ve servis edin. Büyük ihtimalle misafirleriniz hayatlarında ilk kez parmaklarını ve böyle bir salatayı yiyeceklerdir.
Deniz Börülcesi Turşusu
Malzemeler
4 demet deniz börülcesi
4 adet kırmız ıbiber
6 diş sarımsak
4 tutam dere otu
Bir tutam kişniş
Bir tutam hardal
Bir tutam çekilmemiş karabiber
1.5 bardak su
1.5 barak beyaz sirke
2 adet kavanoz
Hazırlanışı
Evvela kavanozları iyice yıkayıp sterilize edin.
Sonra hardal, kişniş ve karabiberi kavanoza yerleştirin. Sonra kavanozu yarısına kadar deniz börülcesiyle doldurun. Kırmızı biber, sarımsak ve dere otunu ilave edin daha sonra. Kavanozun en üst katmanını tekrar deniz börülcesiyle doldurun.
Daha sonra sirke ve suyu karıştırıp kaynatın ve bu karışım ılıdıktan sonra kavanozun içine ilave edin.
Kavanozun ağzını sıkıca kapatın ve kavanozu kaynayan suda 10 dakika bekletin. 10 dakikadan sonra kavanozu sudan çıkarın ve oda sıcaklığında soğumaya bırakın. Turşunun aromasının ortaya çıkabilmesi için en az bir ay bekledikten sonra tüketebilirsiniz.
Deniz Börülceli Mezgit
Malzemeler
400 gram füme mezgit
300 gram deniz börülcesi
Zeytin yağı
Limon suyu
Tuz
Karabiber
Hazırlanışı
4 porsiyon olarak hazırlayabileceğiniz bu tarifimiz için öncelikle mezgitleri dilimlere ayırıyorsunuz. Sonra deniz börülcelerini iyice yıkıyor, sertleşmiş uçlarını kesiyorsunuz. Sonra kağıt havluyla hafifçe kuruluyorsunuz.
Tavaya iki yemek kaşığı zeytinyağı koyup daha sonra da deniz börülcelerini ekliyorsunuz ve yaklaşık 1 dakika soteliyorsunuz. Tavaya bir yemek kaşığı limon suyu ve tuz ile karabiber ekliyorsunuz.
Tavadaki karışımı tabaklara alıp mezgitle birlikte servis ediyorsunuz. Bu kadar basit ve nefis!
Deniz Börülce Risotto
Malzemeler
400 gram deniz börülcesi
125 ml beyaz şarap
1 adet yeşil soğan
1 tutam maydanoz
20 gram tereyağı
Hazırlanışı
2 porsiyonluk olarak 30 dakikada hazırlayabileceğiniz bu tarifte öncelikle börülceleri ince ince kıyıyorsunuz. Daha sonra bir tavada yeşil soğan ve beyaz şarap ilave ederek kısık ateşte pişiriyorsunuz. Daha sonra içine maydonozu ilave ediyorsunuz. En son olarak da tereyağı ekleyip tamamen eriyinceye kadar pişiriyorsunuz. Mamma mia!
Emoji Crew olarak herkese sağlıklı günler diliyoruz. Afiyet olsun!
