Sıcak yaz günleri geldi çattı!
O halde sıcak yaz akşamları, serinlemek için buz gibi bir şeye ihtiyacımız var: bira!
Bira da içimizi ferahlatıyor ama bir yandan da cebimizi yakıyor. Tablo böyle hüzünlü bir hal alınca insanlar daha uygun maliyete daha çok bira nasıl içebiliriz dediler. Çözümü birayı evde yapmakta buldular.
Siz de cebiniz yanmadan içimiz serinlesin diyorsanız evde bira yapımı grubuna davetlisiniz. Tek yapmanız gereken bu dopdolu bilgileri özümsemek, biranızı yapmak ve tadından da bizi haberdar etmek.
Evde bira yapımı için gereken tüm bilgiler bizden, hazırlaması sizden. Öyleyse zaman kaybetmeyelim hemen başlayalım!
Kendi Biramızı Kendimiz Yapıyoruz!
Evde bira yapmak marketten almaktan daha zahmetli; ama, gerçekten çok daha ucuz!
İhtiyacınız olan iki önemli şey ise merak ve sabır.
Evde bira yapımına başlamadan önce bu konuda sizlerin neler beklediğini anlamanız açısından mutlaka doğru kaynaklardan doğru bilgileri edinmelisiniz. Biz tam bu anda devreye giriyoruz. İşin teknik kısmına geçmeden önce bu süreci çabucak olmayacağını ve ilk biranızı içmeniz için 3-4 hafta geçmesini gerektiğini söyleyerek başlayabiliriz. Eğer on litrenin üzerinde bir üretim planlıyorsanız mutlaka size yardım eden birilerinin olması gerekir. Her şeyin sonunda elinizde bira yerine arpa suyu tatlı değişik bir su bulmanız da mümkün. Fermente olma aşamasında kovanın olduğu odada kötü bir koku oluşabilir. Yadırgamayınız. Her halükarda yaptığınız bira piyasada aldığınız en ucuz biradan bile daha ucuz olacak. Bu bizce işin en kritik kısmı!
Nelere İhtiyacımız Var?
Biraz zahmeti olan evde bira yapımının en kolay yolu başlangıç olarak uygun bir kit almak. Buna hem bira yapım kiti hem de bira kiti dahil edilmeli. Gerekli sitelerden bunların teminleri kolayca sağlanabilmektedir. Bunlara ek olarak gerekli olan diğer malzemeler su ısıtıcısı, 1 damacana su, 1 kg şeker ve 46 adet bira şişesi. İsteğinize bağlı olarak kitinizi seçebilirsiniz. Bazı yürekli insanlar artık uzmanlıklarını ilan ederek arpayı da kendileri elde ediyorlar. Kit alıp rahatça yapmak varken kendilerine iş çıkarıyorlar. Şimdilik biz o tarafa hiç değinmeyelim.
Nasıl Yapılır?
Şerbeti Hazırlama
Elinize ulaşan malt özü sıkıca kapanmış bir konserve kapta olacaktır. Bunu akışkan haline getirmek için bir müddet sıcak suda tutulması gerekmekte. Konserveyi açmak için kullanacağınız açacağın iyice temizlenmiş olmasına dikkat edin. Evde bira yapımı için aslında baştan sona hep dikkat etmeniz gereken bir husus var ki o da temizlik! Elinize ulaşan mayalama kutusuna belirtilen kadar su ekleyin. Aslında içtiğiniz biranın yüzde doksan beşi de sudan oluşuyor. Bu bilgiyi göz önünde tutacak olursak bira yaparken her zaman içtiğiniz marka suyu kullanmanız biranızın tadını sevmeniz için iyi olacaktır.
Fermantasyon
Suyu ve konservedeki şırayı ekleyince sıra şeker ve mayaya geliyor. Bütün malzemeleri döktükten sonra kovayı iyice karıştırmanız gerekiyor. Mayalama ve çalkalama işlemi bitince kabın tepesine bir hava kilidini monte etmeniz gerekiyor. Hava kilidinin yerini sonradan değiştirmemeniz gerekiyor o yüzden fermantasyon süresince oynatmamaya dikkat edin. Sıcaklık da çok önemli. 15-25 derece arasında olmasına özen gösterilmeli. Fermantasyon sıcaklıktan etkilenen bir proses olduğu için çalkalama işleminden itibaren hava kilidini taktığınız andan yaklaşık 5 saat sonra kabarıklar çıkmaya başlar. Yazın fermantasyon işlemi 3-5 gün sürerken kışın 10-15 e kadar çıkabilmektedir. Sonrasında şişeleme aşamasına geçilir.
Şişeleme
Aldığınız yapım kitinin içerisinde sifonlama için gerekli olan hortumlar gelecektir. Burada dikkat edilmesi gereken dipte oluşan tortunun havalandırılmamasıdır. Şişeleme aşamasına geldiğini FG değeri yani son yoğunluğun 1050 ya da 1100 civarında olduğu zaman anlarız. Şişeleme için temizlenmiş ve sterilize edilmiş şişeler kullanılmalıdır. Alkol oranını artırmak için şişelere şeker eklenebilir. 50 cc lik bir şişe için bu ölçü 4 grdır.
Gazlanma
Normalde kitleri kullanarak bira yaptığınızda şişelenme süreleri bir hafta kadar sürüyor. Şişelendikten sonra biraların soğuk bir ortamda bekletilmeleri gerekiyor. Dinlenme süresinin sonunda artık biralar içmeye hazır.
En Çok Merak Edilenler!
Tadı güzel olur mu ?
Evde yapılan biraların tadı piyasada satın aldıklarınızdan farklı olacaktır. Birebir bir lezzet beklemeyin. Bu tadının kötü olacağı anlamına gelmiyor. Farklı olacağı kesin . Yapanların yorumlarını butik bira bloglarından ya da facebook sayfalarından detaylıca bulabilirsiniz.
Zehirlenir miyim?
Normalde alkollerde bulunan alkol türü etil alkol. Zehirleyip öldüren ise metil alkol. Rakı ve şarap için geçerli olan bu alkol zehirlenmesi burada mümkün değil. Çünkü hammaddesi olan arpa zehir oluşumuna sebebiyet verecek bir madde değildir. Tamamen güvenlidir, öldürmez.
Yasal mı?
4733 sayılı TAPDK Kanunu’ nun 8. Maddesi uyarınca 350 litreyi geçmeyen üretimler yasaldır. Fakat ticari amala satılması yasaktır. Bu üretim yalnızca bireysel tüketimler için olmalıdır.
Maliyeti ne kadar olur?
Bu çok değişken bir husus aslında. Seçeceğiniz yönteme alacağınız malzemelere göre değişen bir maliyet oluşturacaktır. Eskiden yurt dışından kit alındığı için nispeten daha pahalıya mal olurken şimdi yurt içinde de evde bira yapımı arttığı için bunun da piyasası da oluşmuş durumda. Yani gümrüğe vs takılmaması için yurt içi sipariş alan sitelerden kiti ve malzemeleri alabilirsiniz. Ne kadar pahalı kit almış olursanız olun her şekilde birim fiyatı dışarda satın alacağınız biradan daha ucuz olacak. Burası şüphesiz!
Kit almazsam çok mu zorlaşır?
Kit almamanız demek arpayı alıp maltı kendiniz hazırlamak demek. Bunun için de değirmene yani öğütücüye ihtiyacınız var. Maalesef mutfak robotları yeterli gelmiyor. Bunu hazır aldığınızda konserve olarak gelen malta dönüştürmek oldukça yorucu ve zor. Geniş geniş kazanlarda bu kaynatma işlemini yapmanız gerekiyor. Şerbetçi otları için tülbentlere ihtiyacınız var. Termostat, fermantasyon kovası, malt torbası ve sifonlu bir kova gene kitli olan formüldeki gibi ihtiyacınız olan malzemeler. Sizin yerinize şerbetçi otunu maltı temizleyici hazırlayan birileri varken sil baştan tahıldan bira yapmak günümüz şartlarında çok olası gözükmüyor. Yine de yaparım diyeni tutamayız tabi. Kendini Breaking Bad dizisindeki efsane Walter White olarak görüyorsa bırakalım görsün.
Yeni Başlayacaklara Tavsiyeler
Kit Siparişinizi Verirken Acele Etmeyin!
Beğendiğiniz ya da beğeneceğinizi düşündüğünüz bir kit alarak işe başlarsanız zahmetli işin sonunda bir de buna yanmazsınız. Sipariş aşamasında etrafta yapanlara sormak varsa tadına bakmak yapabileceğiniz en akıllıca şey.
Tonlarca Temiz Şişe
Sipariş verdiğiniz siteden temiz şişeler satın alabilirsiniz. Ya da eşten dosttan yardımsever büfecilerden toplayabilirsiniz. Aman temizliğine dikkat. Yapım aşamasında da yaparken de sonrasında da en çok yapmanız gereken aktivite temizlik olacak. Abartmıyoruz. Bunun için özelleşmiş temizleyiciler de kiti temin ettiğiniz sitelerde satılmakta. Endişe etmeyin. Çamaşır suyu her şeyi temizler diye düşünüp kullanmayın sakın.
Çalkalamadan Geçme!
Maltı suyu şekeri arpayı karıştırdıktan sonra kocaman şişeyi çalkalamak gerçekten çok önemli. Yeterince etkileşime giremeyen maddeler fermantasyonu başlatamıyor. Sonra günlerce bir fıs sesine muhtaç oluyorsunuz. Kabul ediyoruz şişe şişe gibi değil oldukça ağır. Fakat kendinize zarar vermeden dura kalka bir kaç sefer çalkalarsanız çok iyi olur. Bizden söylemesi.
Sıcaklık Kritik!
Sıcaklık mayalanma için kritik bir noktadadır. Optimum koşullar için 20 santigrat derece olması gerekir.
Mayalanmanın bitip bitmediğini anlamanın yolu hava kilidindeki göstergelerin eşitlenmesi değildir. Bunu anlamanın yolu hidrometre yardımıyla son yoğunluğu ölçmektir. Mayalanmanın gerçekleşeceği kovanın yaklaşık % 30 u boş olmalıdır. Mayalanma kovasına malzemeleri dökmeden önce mutlaka sızdırmazlık testi yapın ki tüm malzemeniz öpe gitmesin bir delik yüzünden!
CC olarak kısaltılan ‘cold crush’ buzdolabında yaklaşık 4 derecede gerçekleştirilen soğutmaya verilen addır. Bu süreçte maya uykuya geçer ama ölmez. Bu soğutma sayesinde biranız berraklaşır.
Mayalanma En Önemli Aşama
Mayalar açıldıktan sonra raf ömrü çok uzun değildir. Buzdolabında saklansa bile biranızın kalitesi yüksek oranda fermantasyon kalitesine bağlı olduğu için eski mayalar kullanılmamalıdır.
Acı Olursa Eğer
Biranızın tadı eğer acı gelirse şişelendikten sonraki bekleme aşamasını uzatmak daha iyi olacaktır. Eğer hemen içmek istiyorsanız damla damla ekleyeceğiniz limon biranızın acısını almaya yardımcı olur.
Kitinizi alırken acılık ve tatlılık değerlendirmelerini okuyarak alırsanız istediğiniz lezzete yakın bir bira elde edebilirsiniz.
Şişe Temizliği Çok Önemli!
Eğer hazır kullanılmamış bira şişeleri almıyorsanız, sağdan soldan topladığınız kullanılmış şişeleri iyice temizlemeniz çok önemli. Temizlerken bulaşık makinesinde yıkamanız tavsiye edilmiyor. Mutlaka şişe arındırıcı fıskiye ve ya püskürtmeli temizlik malzemeleri ile temizlenmesi gerekmekte. İyice yıkanmalı durulanmalı ve bira temizlemek için üretilen kiti aldığınız siteden temin edebileceğiniz temizlik malzemesi ile de temizlenmelidir.
Bira Üretilen İlk İçki Türü
Bira geçmişteki insanları ürettiği ilk içki olarak tarihe geçmiş bulunmakta. Yapılan araştırmalara göre geçmişi 10.000 yıl öncesine kadar uzanıyor. M.Ö 3500 lü yıllara ait olduğu düşünülen İran Gordin Tepesi’ nde arpanın fermantasyonuna ait bulgulara rastlanmış. Anadolu topraklarındaki bulgularında aynı zamandan olduğu ortaya çıkarılmış. Geçmişte arpanın suyunu çıkarıp hayvan derisinin içinde ya da büyük beton duvarlarda biriktirilerek farkında olmadan bira yapıldığı ileriye atılan savlar arasında. O günlerde biranın karşılığında gümüş para ya da değerince arpa alınırmış. Arkeologlar bira hakkında çalışmalar yapıyorlar hatta en ilgi çekicilerinden biri olan Stanford Universitesi’ nde bir ekip Çin’ de bulunan en eski tarifi ortaya çıkararak en 5000 yıllık birayı tekrar elde etmeyi başardılar.
Biranın icadına ilişkin bir diğer sav ise unutulan ıslak ekmeğin mayalanması ile ilk bira yapımının keşfedilmesi şeklinde. Hatta o dönemde ilk ve en büyük bira üreticisi kadınlardı; çünkü, biralar evde üretiliyordu.
Bir çok tarihçiye göre ekmeğin yenmesi ile biranın içilmesi arasında bağlantılar var. Hatta Gılgamış Destanı’nda ekmek yeme ile bira içme medeniyetin tasviri olarak anlatılıyor.
Eski çağa ait olan birtakım geleneklerde bira da kendine yer edinmiş. Mesela bir erkek bir kıza içtiği biradan bir yudum ikram ederse bu seninle evlenmek istiyorum anlamına geliyormuş.
Birada şerbetçi otunun kullanılmasına 8.yy da başlanmış. Onun öncesinde aromatize etmek için ardıç ve zencefil kullanılıyormuş.
Sanayi Devrimi ile birlikte bira üretimi de evlerden çıkarak sanayiye ulaştı. Buhar makinelerinin icadı ile birlikte biranın soğutulma problemi çözülünce ilk defa İngiltere’ de 200 bin litrelik bira üretimi gerçekleşti.
Pastorize olmaya adını veren Pasteur ise birayı mikrobik hastalıklardan korunma amaçlı geliştirdi ve laboratuvar koşullarında fermantasyonu gerçekleştirdi. Bu şekilde de biranın tadı bugünki haline ulaşmaya başladı yani mükemmelleşti.
Bira öyle bir içecek ki UNESCO Kültürel Miraslar Listesi’ nde bile kendine yer edinmiş durumda. Bira deyip geçmeden önce bira hakkındaki ilginç bilgileri öğrenmemiz gerekiyor. Yoksa arkasına kocaman bir tarihi almış gün geçtikçe devleşen bu mirası koruyamayız. Yazık olur!
Minik Bir Teste Var Mısın?
İşte sevgili evde bira yapımı sakini, bu testi başarıyla geçtiysen sen de artık bizdensin. Gözlerin her şeyi bir bardak bira olarak görmeye başlamış. Yazıyı okuduktan sonra çakraların açılmış ve koşarak bir kit almak istiyorsun hissedebiliyoruz.
Sıcaklar iyice gelmeden şimdi bira yapmanın tam zamanı! Formülü basit içimi kolay ve masrafsız. Tek yapmanız gereken meraklı ve sabırlı olmak. Olur da yeterli gazı verebildiysek sizlere ve siz de biranızı kendiniz yapmayı denerseniz güzide yorumlarınızı lütfen bizlerle de paylaşın.
BONUS
Sevgili bira severler, birayı daha yakından tanımak isteyenler, ben kendi biramı yaparım diyenler ve hatta başkası yapsa da tadına baksak diye düşenenler için hazırladığımız İstanbul’da butik bira içebileceğiniz en güzel yerlerin listesi ayağınıza geldi. İstanbul’ da olanlar yolu İstanbul’a düşenler birbirinden lezzetli butik biraların tadına mutlaka bakmalı. Hem eğlenin hem de bin yıllık biranın tarihine katkıda bulunun. Şimdiden tüm biraseverlere afiyet olsun!
15 Comments
Leave a Reply