Moda Fotoğrafçılığının Ötesinde: Helmut Newton

Bugün elinde akıllı telefon olan herkesin kendini “fotoğrafçı” olarak gördüğü bir dünyada yaşıyoruz… İşler bu kadar kolaylaşmadan önce fotoğraf çok daha az kişinin uğraş alanındaydı. O zamanlardan günümüze kalan isimlerden birisi Helmut Newton. Kariyeri hep güzel kadınları en güzel halleri ile yakalamaya ayrılmış durumda. Fotoğrafçılığın kült isimlerinden Newton’un hayatına bakalım şimdi…

İlk Yıllar

Fotoğrafa Erken Başlangıç

Helmut Newton, Neustädter soyadı ile, 31 Ekim 1920’de Berlin’de dünyaya geldi. Avusturya ve Almanya asıllı Yahudi bir ailede doğdu. Annesi Klara “Claire“ Marquis ve babası Max Neustädter ile Berlin’de büyüdü. Ailesi bir düğme fabrikasına sahipti.

Newton’un fotoğrafa olan ilgisi ilk gençlik yıllarına dayanıyor. 12 yaşından itibaren ışığın ve kimyasalların kağıt üzerinde yarattığı bu büyüleyici etkiye dair her şeyi keşfetmek istiyordu. Ticaretle uğraşan ailesi için bu isteği başlarda oldukça tuhaf karşılandı, ancak o yılmadı. İlk ustası, fotoğraf dünyasında Yva olarak bilinen ve kendisi gibi bir Alman Yahudisi olan Else Ernestine Neuländer-Simon oldu. Henüz 12 yasındayken fotoğrafa bu şekilde başlamış oldu.

Savaşla Değişen Hayatlar

Helmut Newton fotoğrafçılık dünyasını adın adım keşfederken, Nazi Almanyası’nın acımasız yasaları da yavaş yavaş gerçek dünyasına sızıyordu. Numberg Yasaları’nın işleme konmasının ardından Newton’un ailesi, düğme fabrikasının mülkiyetini kaybetti. Newton’un ilk ustası Yva da bir toplama kampına götürülerek orada hayata veda etti.

Yahudi olan Newton ailesi, çok kısa bir süreliğine toplama kampında kalmak zorunda kaldı. Serbest kaldıklarındaysa Newton’un anne ve babası ülkeden hemen ayrıldılar ve Güney Afrika’ya taşındılar. Helmut Newton ise 18 yaşına gelene kadar Almanya’da yaşadı.

Çin Yolunda Fotoğrafçılığa Dönüş

Helmut Newton 18 yasına geldiğinde Almanya’dan ayrıldı. Nazilerden kaçan 200 kadar Yahudi ile birlikte İtalya’nın Trieste limanından Çin’e giden bir gemiye bindi. Singapur’a geldiğinde burada kalabileceğini öğrendi. Singapur’da yayınlanan İngiliz gazetesi Stairs Times için portre fotoğrafçılığı yapmaya başladı.

Avusturalya’da Yaşam

Newton Singapur’da yaşarken İngiliz yönetimi tarafından tutuklanıp Avustralya’da gönderildi. Orada bir süre bir kampta tutulduktan sonra serbest bırakıldı ve Victoria’da meyve hasatında birkaç sene çalıştı. 1942’de Avustralya Ordusu’nda şoförlük yaptı. 1946 yılına gelindiğinde Büyük Britanya vatandaşlığını elde etti.

Deklanşörün Ardında Yıllar

Avustralya’da Yükseliş

II. Dünya Savaşı sonrası değişen dünya, Helmut Newton’un da hayatını değiştirdi. Önce 1946 yılında Avustralya’da moda, tiyatro ve endüstri fotoğrafçılığı yapmaya başladı. 1948 yılında ise sahne adı Alice Springs olan oyuncu June Browne ile evlendi.

Helmut Newton, 1953 yılındı kendisi gibi II. Dünya Savaşı sonrası mülteci olmuş olan Almanyalı Wolfgang Sievers ile beraber ilk sergisini açar. 1957 yılında ise yine bir Alman Yahudisi olan Henry Talbot ile beraber ‘Helmut Newton and Henry Talbot’ isimli stüdyoyu kurar. Bu stüdyoda II. Dünya Savaşı sonrası Alman sanat dünyasına hakim olan akımlardan Yeni Nesnellik kapsamında çalışmalar yapar.

Vouge ile Modaya Yön Vermek

Helmut Newton sergileri ve stüdyosundaki işlerle kısa sürede adinden söz ettirir. Dünyaca ünlü moda dergisi Vouge’un Avustralya edisyonu için fotoğraf çekmeye başlar. Bir anda ünü o kadar yayılır ki, Avrupa’da başka dergiler için de çekimler yapmaya başlar. Newton’un sanatında savaş sonrasının getirdiği bir “Yeni Nesnellik” duygusunun yanısıra hiç zarar görmemiş bir estetik algısı da vardır.

Moda’nın Kalbine Göç

1961 yılında Newton ve ailesi Paris’e göç ederler. Newton artık dünya bilinen ve dergilerin peşinden koştuğu bir moda fotoğrafçısı haline gelmiştir. Erotik ve stilize sahnelerde, fantezi ve fetişleri estetik bir şekilde ortaya koyduğu fotoğrafları çok ses getirir.

Helmut Newton 1970 yılında büyük bir kalp krizi geçirir. Çalışmalarına bir süre ara verse de, eşinin desteği ile fotoğrafa devam eder. 1980’lerde Big Nudes – Büyük Çıplaklar isimli erotik fotoğraf serisini çıkarır. Naked and Dressed – Çıplak ve Giyinik isimli seri bunu takip eder. 1992 yılında ise Domestik Nudes – Evcil Çıplaklık isimli seriyi a çıkarır. Bu şeride kendini teknik anlamda aştığı düşünülmektedir.

Son Yıllar

Onca zorluk, toplama kampları, mülteci hayatı, sürekli bir kaçış… Sonra onca şöhret, başarı ile yapılan bir iş, fotoğrafçılık dünyasına altın harflerle kazınan bir isim… Helmut Newton hayatının son yıllarını Monte Carlo ve Kaliforniya’da geçirir. 23 Ocak 2004 tarihine bir araba kazasında hayatını kaybeder. Mezarı bugün Berlin’de bulunmaktadır.

Pornografik mi Özgürleşitirici mi?

Helmut Newton’un sanatı hakkında, bakan herkesin bir fikri var, Kimileri için bu fotoğraflar kadınları nesneleştiren, değersizleştiren çalışmalar. Kimileri içinse temellerinde kadının sahip olduğu gücü ön plana çıkarmak isteği var. Yorumunuz ne olursa olsun, dönemin burjuva ahlakını ve savaş sonrası değişen sanat dünyasını Newton’un eserlerinde görmek mümkün. Üstelik şu da yadsınamaz: Helmut Newton, moda fotoğrafçılığının ötesinde, adını fotoğraf sanatının tarihine kazımış bir isim.