Sağlıklı yaşamla ilgilenenlerin, mutfağına farklı lezzetler eklemek isteyenlerin son dönemdeki favorilerinden bir tanesi, ejder meyvesi… Ejder meyvesi, smoothie ya da tatlıların içerisinde; veya meyve olarak tüketilebilen egzotik bir tat. Özellikle de tuhaf görünümü, çekirdekli yapısı, farklı renkleri ve kabuğunun ilginçliği ile dikkatleri üzerine çekiyor. Son dönemin en çok merak edilen yiyeceği ejder meyvesi ile ilgili tüm merak edilenleri sizin için derledik.
Tüm Merak Edilenler! Ejder Meyvesi Nedir?
Ejder meyvesi ya da yerel adı ile pitaya, kaktüs türü bitkilerden elde edilen bir meyve çeşididir. Amerika ve Asya kıtalarına özgü bir bitkidir. Botanik biliminde kaktüs ailesinde Stenocereus ve Hylocereus cinsi kaktüs bitkilerinin meyvesi olarak anılmaktadır. Kısacası, ejder meyvesi tropikal iklimlerde yetişen lezzetli bir meyve türüdür. Bir anlamda ejder meyvesi fidanı, aslında bir kaktüs bitkisidir. Tek bir ejder meyvesi, ağırlık olarak 150 gram ile 600 gram arasında değişmektedir. En ağırları ise bir kiloya kadar ulaşabilmektedir.
Hangi Ejder Bu Meyveyi Yer? Ejder Meyvesinin İsminin Kaynağı
Ejder meyvesi, yerel dilde pitaya ve pitahaya isimleri ile anılmaktadır. Bu kelimelerin de anlamı İngilizce’de “Dragon Fruit” olduğu için, tüm dünya bu meyveyi bu şekilde anmaktadır. Çince’de ise yine aynı anlama gelen huǒlóng gǒ olarak gecmektedir. Dışındaki tırtıklı yapı, mitolojik bir karakter olan ejderhaya benzediği için bu şekilde adlandırılmıştır. Aslında bu anlamda ejder meyvesi bizlere, “önemli olan iç güzelliği” sözünün canlı bir kanıtını sunmaktadır.
Tropik İklimlerin Lezzeti: Ejder Meyvesi Nerede Yetişir?
Ejder meyvesi egzotikliğini sadece görüntüsünden almıyor. Bu lezzetli yiyecek, genel olarak tropik iklim seven bir meyvedir. Bu nedenle de dünyanın farklı yerlerinde tarımı yapılmaktadır. Doğal olarak yetişmediği alanlarda bile doğru ortam sunulursa yetişebilir. Orta Amerika’da Guatemala, Kosta Rika ve El Salvador gibi ülkelerde yetişmektedir. Kuzey Amerika’da ise Meksika’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nin güneşli Florida eyaletinde tarımı yapılmaktadır. Ayrıca aynı bölgede Karayip Adaları’nda da ejder meyvesi yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Ancak ejder meyvesi sadece Amerika kıtası ile sınırlı değil… Avustralya kıtasında ve Çin, Tayvan ve Vietnam gibi Asya ülkelerinde de popüler olan meyvelerden bir tanesi. Ejder meyvesi fidanı bir kaktüs şeklinde olduğu için, tropik ve kurak bölgelerde kendine kolayca yetişme imkanı bulabilmektedir.
İlginç bir şekilde dünyada en çok ejder meyvesi yetiştiren ülke Vietnam’dır. Bunun nedeni, ülkenin Fransa tarafından sömürgeleştirildiği dönemde, tarımının teşvik edilmiş olmasıdır.
Ejder Meyvesi’nin Çeşitleri Nelerdir
Ejder meyvesi temelde iki farklı çeşit ile karşımıza çıkıyor: Stenocereus yani ekşi ejder meyvesi, ve Hylocereus yani tatlı ejder meyvesi. Her ikisi de farklı özellikleri ile ön plana çıkan bu meyveleri biraz daha yakından tanıma zamanı şimdi!
Geleneksel Tıbbın Lezzetli Yanı: Ekşi Ejder Meyvesi
Ekşi ejder meyvesi, Amerika kıtasının oldukça kurak bölgelerinde yaygın olarak tüketilen bir meyve türüdür. Hafif buruk ve ferahlatıcı tadı, bu kurak bölgelerde yaşayan yerli insanlar tarafından tercih sebebi olmasını sağlamıştır. Takdir edersiniz ki pek de fazla meyvenin yetişmediği bu ortamlarda yaşayan insanlar besleyicine sahip ne varsa büyük bir şevk ile tüketmektedirler.
Ekşi ejder meyvesi, özellikle Kuzey Amerika’daki ABD ve Meksika arasında yer alan Sonoran Çölü’nde yaygın olarak yetişmektedir. Aynı zamanda bir milli park olan bi çöl, bu meyvenin özel vatanı konumudur. Yerel Amerikan halklarından Seriler için önemli bir besin kaynağı olan ejder meyvesi, yerel dilde ekşi meyve anlamına gelen ziix is ccapxl olarak adlandırılmaktadır. Bu meyve, yörenin haklı tarafından karpuza benzetilmektedir. Bunun nedeni içerisindeki canlı rengi ve çekirdekli yapısıdır. Ejder meyvesi, Seri ve diğer Amerikan yerli halkları için geleneksel tıpta sıkça kullanılan bir bitkidir.
Rengarenk Bir Keyif: Tatlı Ejder Meyvesi
Tatlı ejder meyvesi, kendi içerisinde üç farklı çeşide ayrılmaktadır. Her biri sahip oldukları isimleri, renklerinden almakta. Şimdi hem bu tatlı ejder meyvesi çeşitlerine göz atacağız hem de biraz İspanyolca öğreneceğiz, zira yerel dildeki isimlerinde İspanyolca renk adları kullanılmıştır.
Beyaz Etli Ejder Meyvesi: Bu meyvenin dış kabuğu pembe ve iç kısmı beyazdır. Genel olarak ejder meyvesi adı ile satılan meyve, aslında budur. Bilimsel olarak Hylocereus undatus olarak anılmaktadır ve yerel dilde Pitaya Blanca (Beyaz Pitaya) diye adlandırılmaktadır.
Kırmızı Etli Ejder Meyvesi: Bu turun içi de dışı da kıpkırmızı! Kırmızıya çalan pembe bir dış kabusa sahip bu ejder meyvesi turu, içinde de kırmızımsı bir tonda etli kısma sahiptir. Bilimsel olarak Hylocereus costaricensis olarak anılmaktadır ve yerel dilde Pitaya Roja (Kırmızı Pitaya) diye adlandırılmaktadır.
Sarı Kabuklu Ejder Meyvesi: İlk türe benzeyen ancak dış kabuğunda sarı bir ton bulunan bu ejder meyesi, içinde beyaz bir etli kısıma sahiptir. Bilimse olarak Hylocereus megalanthus olarak anılmaktadır ve yerel dilde Pitaya amarilla (Sarı Pitaya) olarak adlandırılmaktadır
Lezzetin Tarifi Olmaz, Ancak Deneyelim! Mutfakta Ejder Meyvesi
Ejder meyvesi, pek çoğumuz için erişmesi zor tropik meyvelerden bir tanesi… Türleri hakkında bilimsel bilgileri edinmek kolay, ancak lezzeti nasıl sorusuna cevap bulmak biraz zor. Yine de tadanların ağzından aktarmak gerekirse, biraz daha tanıdık bir lezzet olan kiviye benzetebiliriz. Tıpkı kivi gibi, etli ve çekirdekli bir yapıya sahip olan ejder meyvesi, ağızda ferah bir tat bırakıyor. Genel olarak fıstık benzeri bir tadı var, yani pek de öyle öteki meyveler gibi asitli değil. Daha sakin, daha yumuşak bir yapıya sahip. Kimileri ona “sabun gibi katı” ya da “saman gibi tatsız” diyor, kimileri de çok seviyor!
Ejder meyvesi çekirdekleri de oldukça yağlı bir yapıya sahip. Ancak ısırdığınızda çıtır çıtır bir tat vereceği için yağlı olmaları sizi rahatsız etmeyecektir. Bu meyvenin içinde yoğun miktarda C vitamini, kalsiyum ve sodyum yer akmakta.
Ejder meyvesi, çekirdekleri çıkarılmadan tüketilebilmektedir. Zaten içerisindeki çekirdekleri çıkarmaya çalışmak oldukça zorlu olacaktır. Kısacası bol çekirdekli yapıları sevmeyenlerdenseniz, bu meyve de size göre değil… Ancak eder ejder meyvesi fidanı yetiştirecekseniz bunu çıkarmak gerekecektir. Bu konunun detaylarına biraz aşağıda değineceğiz. Şimdi gelelim ejder meyvesinin faydaları ve mutfaktaki kullanım alanlarına.
Ejder Meyvesinin Faydaları
Binlerce yıldır pek çok farklı mutfakta tüketilen ejder meyvesi, sağıla faydaları ile de ön olana çıkıyor. Haydi gelin şimdi bu sağlık faydalarına hep beraber göz atalım!
- Bu lezzetli meyvenin içerisinde bol miktarda C vitamini bulunduğunu yukarıda söylemiştik. Ejder meyvesi içerisindeki bu vitaminli yapı, bağışıklık sistemini güçlendirmede etkin bir meyve olmasını sağlıyor. Özellikle kış aylarında kendini gösteren nezle, grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklar karşısında C vitamini oldukça önemli bir yere sahip. Bunun yanısıra ejder meyvesinin C vitamini sayesinde sağlam bir antioksidan kaynağı olduğunu da söylemek gerek. Kısacası cilt yenilenmesi ve yaşlanma etkilerinin azaltılması gibi noktalarda ya da vücuttan toksinlerin atılması için de ejder meyvesi etkili olan yiyeceklerden bir tanesi olarak kitaplara geçmiş durumda.
- Bu lezzetli meyvenin içerisindeki etken maddelerden bir tanesi de kalsiyum… İçerdiği bol miktarda kalsiyum sayesinde kemiklerin güçlenmesine katkı sağlıyor. Bu nedenle de hem kemik gelişimi devam eden cocuklar hem de kemik erimesine karşı önlem almak isteyen kisiler bu meyveyi tercih edebilirler. Et ve süt ürünleri tüketmeyeler için de oldukça faydalı olduğunu söylemeden geçmeyelim. Vegan beslenme sistemini takip eden ya da laktoz alerjisi nedeni ile süte alternatif kalsiyum kaynakları arayanlar için iyi bir seçenek olabilir.
- Ejder meyvesi lezzetini anlatırken bahsettiğimiz bir detayı daha hatırlayalım: bu meyvenin çekirdekleri oldukça yağlı. Çekirdeklerdeki bu sağlıklı yağlar, kalp ve damar hastalıkları ile savaşmada etkin olan likopen maddesini içeriyor. Kısacası kalbe de iyi geliyor ve damarları güçlendiriyor.
- Günlük kalori alımını limitlemek isteyen ancak bu esnada lezzetten ödün vermeyenler için ejder meyvesi ideal bir yiyecek. Çünkü kalorisi yok denecek kadar az. Bu nedenle de gönül rahatgili ile istenildiği kadar tüketilebilir. Su içermesi ayrıca günlük su alımına destek oluyor. Son olarak oldukça lifli yapısı, onu diyet menülerinin baş köşesine koyuyor. Kısacası ejder meyvesi, kilo vermek isteyenlerin başvurabileceği lezzetlerden bir tanesi.
Uyarmakta yarar var, her şeyin fazlası zarar! Bu durum karşısında ejder meyvesi de bir istisna değil… Bu meyvenin fazla tüketilmesi, bağırsaklarınızı bozabilir, aman dikkat! Ayrıca öncelikle küçük miktarlarda tüketmek de önemli çünkü bilinmeyen alerjiler ortaya çıkabilir. Tropik meyveler ülkemizin mutfağında pek de fazla yere sahip olmadığı için, haberiniz bile olmayan bir alerjiniz olabilir. Önce tadın, sonra da kararında tüketin.
Tarif Defterinde Yeni Bir Sayfa: Ejder Meyvesi Nasıl Tüketilir?
Elinize adınız bir ejder meyvesi, şimdi bu nasıl tüketilecek diye düşünüyorsunuz. Kesmek mi, doğramak mi, soymak mi daha mantıklı olacak? İşte ejder meyvesi tüketmenin yolları!
Lezzetli Bir Meyve Olarak: Ejder meyvesi, kabuğundan direkt olarak soyulup sağlıklı ve lezzetli bir atıştırmalık, ara ogün ya da yemek sonrası tatlı olarak tüketilebilmektedir. Etli ve lezzetli meyvesi, içinizi ferahlatacak. Özellikle de yaz aylarının bunaltıcı sıcaklarında soğuk soğuk tüketildiğinde çok keyifli olabilir. Yemekten sonra tatlı yemeği seven ancak buz alışkanlıktan vazgeçmek isteyenler için ideal bir alternatiftir.
Ejder Meyvesi Çayı: Bereketli bir meyve olan ejder meyvesi, kabukları ile de alternatif bir tüketim kaynağı ortaya koyuyor. Ejder meyvesi kabukları, sıcak suyun içerisinde bekletildiğinde, çay haline geliyor ve içilebiliyor. Hafif aromatik tadı, meyveden aldığınız lezzeti bir de sıcak içecek olarak almanızı sağlıyor. Bu sayede ejder meyvesi kabukları da boşa gitmemiş oluyor. Sonuçta biraz pahalı bir meyve olduğu için, her bir zerresini iyi değerlendirmek gerek!
Salatalara Yeni Bir Aroma: Ejder meyvesi, ferahlatıcı tadı ile salatalarınızı renklendirmek için de kullanılabiliyor. Küp küp kestiğiniz ejder meyvesi, sıkıcı salatalara biraz olsun renk ekleyebilmek isteyenler için ideal. Üstelik fazla baskin bir tadı olmadığı icin de istediğiniz farklı sebzelerle bir arada kullanabilirsiniz.
Olay Yaratan İçecek Ejder Meyveli Smoothie: Ejder meyvesi, smootielerin içerisinde de kullanılabilecek bir meyve… Sevdiğiniz öteki meyvelerle kombine ederek farklı lezzetler elde edebilirsiniz. Örnegin Hindistan cevizi sütü ile daha tropik bir lezzet elde edebilir, ıspanak ile sağlıklı bir smoothie hazırlayabilirsiniz. Ejder meyvesi farklı türden meyvelerle farklı lezzetler elde etmenizi saglayabilir. Turunçgillerle biraz daha asitli ya da orman meyveleri ile biraz daha yumuşak bir smoothie elde etmek mümkün
Bahçesine Egzotik Bir Dokunuş Arayanlara: Ejder Meyvesi Fidanı ve Yetiştiriciliği
Ejder meyvesi ile ilgili bu bilgiler ağzınızı sulandırdıysa, her sabah dalından koparıp yemeye ne dersiniz? Keşke bu, yazıldığı kadar kolay olsaydı… Ancak ejder meyvesi fidanı oldukça zahmet ister ve yetiştiriciği için de gerekli tüm şartların ayarlanması gerekmektedir.
Tohumlar Fidana…
Ejder meyvesi fidanı yetiştirmek için, tohumları meyvenin kalbinden almak gerekiyor. Eğer meyvesine o benzersiz dokusunu veren çekirdekler, fidanının da tohumlarını oluşturacak. Öncelikle bozulmamış ve tamamen olgunlaşmamış bir meyve seçilmelidir. Daha sonra seçilen bu meyve özenle ortadan ikiye kesilmeli ve içerisindeki tohumlar temizlenmelidir. Toplanan tohumlar, kurutup kullanılabilmektedir.
Toplanan ejder meyvesi tohumlarının ekileceği toprak da oldukça büyük önem taşımakta… Herhangi bir toprakta kolay kolay yetişmeyeceğini unutmamak lazım. Kompost ya da saksı bitkisi toprağı, ejder meyvesi fidan yetişmesi için ideal ortam sağlayacaktır. Tohumları toprağa yerleştirdikten sonra, ilk filizler ortaya çıkana kadar, evin içerisinde bile muhafaza edebilirsiniz. En az 11, en fazla ise 14 gün sonra ilk filizler toprağın üzerinde görülecektir!
Normal şartlar altında yeni yetişen bir bitkinin bol miktarda su aldığından emin olmak gerekir. Ancak konu ejder meyvesi fidanı olunca, bu durum değişiyor. Ejder meyvesi, henüz filiz halindeyken fazla sulanmamalıdır. Aksi halde kökleri çürür ve emekleriniz boşa gider.
Ejder meyvesi fidanı filiz vermeye başlayınca, sarmaşık gibi bir yapıya kavuşur. Yeni ortaya çıkan filizler, kendilerine tutunacak bir şey ararlar. Bu durum, bitkinin yapısı odunsulaşana kadar sürer. Bu nedenle, bu minik filimlere başlangıçta tutunabilecekleri bir dal vermek ise yarayabilir.
Fidanlar Kaktüse!
Ejder meyvesi fidanı, çiçeklenmeye ağırlaştığında başlar. Bütün fidanın ağırlığının yaklaşık 4 kilo olması, hatta bu ağırlığı biraz geçmesi; çiçeklerin açmaya başlayacağının müjdesi olarak kabul edilebilir. Ejder meyvesi çiçekleri, biraz akşamsefası bitkisine benzer. Gece boyunca diri kalan ve açık duran taç yapraklar, sabah saatlerinde boyunlarını büker. Bu sizi yanıltmasın! Bu durum sadece çöl bitkilerinin kendilerini direkt gün ışığından korumada kullandıkları bir taktiktir. Çiçeklenme en az bir ay, en fazla işe 50 gün sonra kaktüs benzeri minik ağaççıklar üzerinde ortaya çıkar. Bu ağaçların meyvesi yılda beş ila altı kere toplanabilmektedir
Lezzetli ejder meyvesi, çöl iklimlerinden tabaklara konuk olan bir meyve… Dolayısıyla yetiştiği bölgenin de oldukça sıcak olması gerek. Ejder meyvesi fidanı, 40 dereceyi geçen sıcaklıklara birkaç gün boyunca dayanabilecek güce sahiptir. Ancak dondurucu soğuklar olna göre değildir, daima hafif ılık bir hava ister.
Eğer ejder meyvesini ticari amaçlarla yetiştirmeyi planlıyorsanız, dikkat etmeniz gereken birkaç ek nokta bulunmakta. Ticari dikimler, hektar başına 1100 ila 1350 bitki arasında yüksek yoğunlukta yapılabilir. Bitkiler tam ticari üretime geçmek için beş yıla kadar sürebilir, bu aşamada hektar başına 20 ila 30 tonluk verim beklenebilir. Bunun yanısıra, tozlaşma için ejder bitkisi fidanları biraz yardım bekler. Doğada genelde yarasa ya da güve gibi, çöl ikliminin doğal ekosistemi içerisinde bulunan hayvanlar, bu çiçeklerin tozlaşmasına yardım etmektedir. O nedenle tozlaşma için yetiştiricinin çapraz tozlaşma yapması gerekmektedir.
Her ne kadar tropik ve tropik altı iklimlerin doğal bitki örtüsünde yer alsa da, ejder meyvesi artık Mersin’in Anamur ilçesinde de yetişmektedir. Bir başka tropik meyve olan muzun yetiştiği Anamur, bu bitkinin de yetişmesi için ideal ortamı sunmaktadır. Belki de bu girişimden sonra manav tezgahlarında ejder meyvesi ile daha fazla karşılaşırız.
One Comment
Leave a Reply