Denizaltı Nedir? Denizaltı Gemileri Nasıl Çalışır?

Dünya, insanlığın var oluşundan beri topluluklar arası çatışmalara ve yıllar süren savaşlara şahit olmuştur. Bu savaşlarda üstünlük sahibi olmak ve zafer elde etmek adına ise pek çok silah türü ve savaş aracı geliştirilmiştir. Savaşların kaderini değiştirebilecek güçteki denizaltılar ise bunlardan bir tanesidir. İçerik odaklı sosyal platform Emoji olarak bugünkü içeriğimizde denizaltı nedir konusunu ele alıyoruz.

Denizaltı Nedir?

Denizaltı, tarih sahnesine çıkışı oldukça eskilere dayanan ve icat edildiği günden bu yana savaşların deniz safhasında oldukça önemli bir yere sahip olan bir deniz aracıdır. Dünyanın birçok ülkesinde deniz kuvvetlerinin vazgeçilmez bir parçası olan denizaltı, denizin altında ve üzerinde rahatlıkla hareket edebilen bir gemi türüdür.

Denizaltı, denizlerin gizlilik ve örtme gücü esas alınarak tasarlanan bir savaş mekanizması olarak ortaya çıkmıştır. Bu araçlar, iki teknenin bir araya getirilmesi prensibi ile oluşturulur. Günümüzde, farklı ihtiyaçları karşılamak üzere geliştirilen nükleer, atmosferik, dinamik ve statik gibi denizaltı çeşitleri bulunmaktadır.

Savunma sanayiindeki en önemli teknolojik gelişmelerden biri olan denizaltılar ile ilgili detaylı bir analiz için, Türkiye’nin teknoloji odaklı düşünce kuruluşu ThinkTech’in hazırlamış olduğu Denizaltılar ve Geleceğin Sualtı Harp Konseptleri başlıklı raporu okuyabilirsiniz.

Denizaltı Tarihçesi

Denizaltı nedir sorusunun devamında inceleyeceğimiz bir diğer önemli konu başlığı ise elbette denizaltının icadı ve tarihsel gelişimidir. Günümüzdeki haline ulaşana kadar pek çok aşamadan geçen denizaltı fikrinin ilk kez, oldukça eski bir tarihte Büyük İskender tarafından, düşmanlarına denizin altından saldırmayı planlamasıyla ortaya çıktığı sanılmaktadır.

Daha sonra geliştirilen ilk denizaltı tasarımlardan birinin 1578 yılında matematikçi William Bourne tarafından yapıldığı bilinmektedir. Su geçirmez deri ile kaplanmış olan bu ahşap denizaltı gemisinin başarılı bir tasarım olarak çalışması yaklaşık 45 yıl sonra mümkün olabilmiştir.

Bu girişimin ardından tarihler 1620’yi gösterdiğinde, dönemin İngiltere Kralı I. James’in hizmetinde mühendis olarak görev yapan Cornelius Drebbel, Bourne’nin tasarımından esinlenerek modern denizaltıların öncüsü olarak nitelendirilen bir denizaltı inşa etti. Küreklere sahip olan ve bunlar yardımıyla ilerleme sağlayan bu denizaltı, Thames Nehri’nde yaklaşık 5 metre derine inmeye başarmıştır.

Tarihte ilk kez savaş gemisi olarak kullanılan bir denizaltının yapımı ise 1776 yılında meydana gelen Amerikan Bağımsızlık Savaşı döneminde gerçekleşmiştir. Amerikalı bir mühendis olan David Bushnell, Turtle yani Kamplumbağa ismini verdiği tek kişilik bir denizaltı oluşturdu. Bu denizaltı elle kumanda edilen pervaneler sayesinde çalışıyordu ve meşe palamudu şekline sahipti.

Sanayi Devrimi’nin gerçekleştiği tarihlerde ise, insan yapımı denizaltıların yerini mekanik bir sisteme sahip olan araçlar almaya başlamıştır. Bu özelliğe sahip ilk denizaltı ise 1863 yılında inşa edilen Plongeur yani Dalgıç isimli gemidir. Bu gemi, basınçlı hava yardımıyla çalışmaktaydı. Takvimler 1867’yi gösterdiğinde ise, içten yanmalı motor sistemi bulunan ilk denizaltı Barselona’da suya indirildi.

Bütün bu dönüm noktalarının yanı sıra, günümüzde üretilen modern denizaltıların temeli sayılan bir tasarım ortaya çıktığında da artık 1900’lere gelinmişti. John P. Holland tarafından geliştirilen bu gemi, elektrikli bir motor aracılığıyla hareket etmekteydi. Holland’ın denizaltısı, silindir şeklinde bir gövde, derinliği ayarlamaya yarayan dümen ve havasız da çalışabilen güç kaynağı gibi parçalardan oluşuyordu.

Osmanlı Devleti’nde İlk Denizaltı Kullanımı

Denizaltı nedir sorusunu yanıtlarken ve tarihçesini incelerken, değinmemiz gereken önemli bir konu da Osmanlı donanmasında denizaltının ilk kez ne zaman kullanıldığıdır.

Gerek Sanayi Devrimi’nin getirdiği yenilikler gerekse de önemli denizlerin kıyısında olmanın yarattığı tehlikeler, Osmanlı Devleti’nin donanmasına savunma amacıyla denizaltılar ilave etmesinde başlıca nedenlerdendir. 19. yüzyıl sonlarına gelindiğinde, çağa ayak uydurma ve toprak bütünlüğünü koruma kaygısı, II. Abdülhamit’i bir dönem ihmal ettiği donanmaya yatırım yapmaya iten bir güç olmuştur.

Tüm bu etkenleri göz önünde bulunduran II. Abdülhamit, 1880’li yılların ortalarında, donanmayı yeni gemilerle güçlendirirken, yeni teknoloji ürünü olan iki adet denizaltıyla da zenginleştirmiştir. Abdül Hamit ismini taşıyan bu ilk Türk denizaltısı, aynı zamanda su altından torpido atmayı başaran ilk su altı gemisi olmasıyla bilinmektedir.

Denizaltı Nasıl Çalışır?

Denizaltı nedir sorusunu yanıtladığımız bu içerikte, ele almamız gereken bir diğer önemli nokta ise denizaltı gemilerinin çalışma prensipleridir. Denizlerin metrelerce altında, karanlık sularda günler ve haftalar geçirebilen bu gemiler, başarısını ardında yatan mühendislik gücüne borçludur.

Denizaltıların çalışma sistemi, geminin mevcut ağırlığı ile suyun sahip olduğu kaldırma kuvveti arasındaki orantı ile ilişkilidir. Denizaltı gemisinin ağırlığı kaldırma kuvvetinden büyük olduğu takdirde gemi su altına doğru batmayı başarır.

Denizlerin ve okyanusların derinliklerinde, askeri amaçların yanı sıra, canlı yaşamı ile ilgili araştırmalar ve yakıtlar için boru döşemeleri gibi görevlerde kullanılan denizaltılar, içerisinde bulunan safra tankı sayesinde suya göre konumunu belirlemektedir. Bu tanklar ile denizaltı su yüzeyine çıkabilir veya gerektiğinde su altına dalabilir.

Denizaltı araçlarında, tercih edilen duruma göre safra tankları su ile doldurulur. Tanklar su ile doldurulduktan sonra ağırlığın artmasıyla birlikte gemi su altına inmeye başlar. Safra tanklarında, suyun dolabilmesi için gerekli alt ve üst kapaklar mevcuttur. Su alt kapaklardan içeri dolarken, içeride bulunan hava ise üst kapaklardan dışarı çıkar.

Belirlenen derinliğe inildiğinde ise tanklardaki suyun belli bir bölümü basınçlı hava veya elektrikli pompalar aracılığıyla dışarı atılır. Ayrıca tekrar yüzeye çıkmak durumunda da yine basınçlı hava su tanklarına aktarılarak suyun dışarı çıkarılması sağlanır. Böylelikle ağırlık dengeleri değişir ve denizaltı yüzeye doğru hareket eder.

Denizaltı nedir, günümüzdeki halini alana dek ne gibi aşamalardan geçmiştir, nasıl çalışır gibi merak ettiğiniz konulara bu içeriğimizde açıklık getirdik.

Deniz kuvvetlerinin savaşların gidişatında belirleyici bir role sahip olması, ileri teknoloji ürünü araçların donanmalarda önemli bir yer edinmesine sebebiyet vermektedir. Bu teknolojiler hakkında detaylı bilgiye ulaşmak için Denizlerde Oyun Değiştirecek Teknolojiler başlıklı analizi inceleyebilirsiniz.

Bilim ve teknolojiye dair yeni içerikler için bizleri takip etmeyi unutmayın!