Dünyanın en çok kullanılan arama motoru Google, haber doğrulama (fact check) hizmetini, dünya çapında kullanıma açtığını duyurdu. Yalan haber ve sahte bilgilerin tespiti için kullanılan uygulama, dünyanın önde gelen firmaları ve medya organları tarafından yoğun ilgi görüyor.
Güvenilir Bilgiye Ulaşmak Daha Mümkün
Küresel uzman şirketler tarafından denetim imkanı sağlayan, fact check hizmeti farklı yayın kuruluşlarının da katılımına olanak sağlıyor. Bir algoritmayla otoriter bilgi kaynağı olarak belirlenen yayın kuruluşlarına da projeye katılma imkanı sağlayan servise oldukça yoğun bir ilgi var. Google’ın denetimci listesine şimdiden BBC, CNN, The Guardian, The New York Times ve daha 111 şirket katılmış durumda.
2016 yılının ekim ayında Google’ın üzerinde çalışmaya başladığı bilgi doğrulama hizmeti fact check önce sadece ABD ve İngiltere’deki İOS ve Android kullanıcılarına açıktı. Sistemin çalışması ve kullanıcıların geri bildirimleri değerlendirildikten sonra haber denetiminin Google News sekmesinde yapılacak tüm aramalara ve Google tarayıcısında tüm dillerdeki aramalara yaygınlaştırılmasına karar verildi. Ayrıca Google geçtiğimiz aylarda Almanya’da gerçekleşecek seçimler öncesinde bu teknolojinin farklı bir formunu ülkede kullanma kararı almıştı. Bu sayede seçimler öncesinde oluşabilecek bilgi kirliliğinin önüne geçilmesi hedefleniyor.
Fact Check Nedir?
‘Fact check’ hizmeti, tarayıcılarda aranan ve gazeteciler yahut uzman kuruluşlar tarafından denetlenen haberlerin yanında ‘Fact Check’ yazısı ve bu nota ilişkin yorumların yayınlanmasını kapsıyor. Bu sayede kişi okuduğu bilginin Google ve farklı güvenilir kuruluşlar tarafından denetlendiğini ve doğrulandığını anlayabiliyor.
Ancak şu an için doğrulama sistemi her arama sonucu için ulaşılabilir değil. Ayrıca aynı arama ile ilgili çeşitli doğrulama kaynaklarının farklı sonuçlara varabilme ihtimali de bulunuyor. Google tarafından yapılan açıklamada, hizmetin direk olarak Google tarafından değil, dış şirketler tarafından verildiği, farklı yorumların ise haber hakkında daha net bir tablo ortaya koyabileceği ve bu sayede insanların kendi fikirleri çerçevesinde denetimi rahatlıkla analiz edebileceği vurgulandı.
Anlayacağınız Google haberin doğruluğu ile ilgili %100 garanti verilememesinden ötürü, farklı kanallar tarafından haberin doğrulanmasını uygun görmüş. Bunun nedeni ise bilginin doğruluğunun daha iyi bir şekilde sağlanabilmesi.
Neden Fact Check?
İnternetin herkes için ulaşılabilir olduğu ve bilginin saniyeler içinde yayıldığı şu günlerde Fact Check gibi uygulamarın önemi artıyor. Özellikle son Amerika Başkanlık seçimlerinde yaşanan pek çok skandal bu durumun büyük bir göstergesi. Aynı zamanda insan sağlığını ve hayatını etkileyebilecek bilgilerinde doğrulanmış olması çok daha sağlıklı bir internet ortamının oluşturulabilmesi için büyük bir önem taşıyor.
İşte Google’da bu noktada üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmek amacıyla fact check servisini yaygınlaştırmaya ve daha fazla bileşeni bu hizmete dahil ederek bilginin güvenirliliğini en üst seviyeye taşımayı hedefliyor. Google’ın denetimci listesinde bulunan BBC, CNN, The Guardian, The New York Times gibi kaynaklar bu durumun en büyük göstergeleri arasında yer alıyor.
Bilgi Kirliliğine Karşı Yaptırımlar
Bilgi manipülasyonunun oldukça yaygın olduğu günümüzde Google manipülatif kaynaklar için çeşitli yaptırımları da gündeme taşımış durumda. Kullanıcılar ya da şirketlerin herhangi bir olayın yorumunu kabul etmemeleri halinde haberin doğru veya yalan haber olduğunu belirten kaynağa başvurabilecek ve sistemin bilinçli olarak yanıltma amacıyla kullanıldığı tespit edilirse Google, ihlal edenlere çeşitli yaptırımlar uygulayabilecek.
Geliştirilmeye Açık
Haber doğrulama sistemi birkaç gündür devrede olduğu için şimdilik arama motorunda ‘Fact check’ notu ile ilgili yorumu bulmak oldukça zor. Ancak Google, sistemi geliştirmek ve yaygınlaştırmak konusunda oldukça kararlı. Önümüzdeki süreçte fact check uygulamasının oldukça önemli bir bilgi otoritesi haline gelmesi planlanıyor.
