Her şeyin gün ve gün akıllılaştığı bir dünyada yaşıyoruz. Fotoğraf makinaları görüşlerini daha da geliştirerek insan gözünün çözünürlüğüne ulaşmaya çalışıyor, yapay zeka teknolojileri insan beyninin kapasitesinin ötesine geçmeye çalışıyor, akıllı robotlar farklı hareket kabiliyetleriyle günlük hayatta insanoğlunun yerini almayı amaçlıyor. Peki ya etik, vicdan ve daha da ötesi olan adalet? Bu kavramlar yapay zekanın eline bırakılabilir mi?
Robot Yargıca Merhaba Deyin
İngiltere’den gelen bir haber bu soruyu gündeme taşıyacak nitelikte. Bir grup İngiliz bilim insanı yapay zeka teknolojisini kullanarak robot yargıç geliştirdi. Londra’daki UCL Üniversitesi ve Sheffield Üniversitesi’nin ortak çalışması olan robot yargıç projesiyle mevcut davaları yasal ve ahlaki boyutlarıyla inceleyebilme yeteneğine sahip bir yapay zeka geliştirilmeye çalışılıyor. Bilgisayar mühendisleri tarafından yazılan bu algoritma çoktan denenmeye ve ilk sonuçlarını vermeye başladı. Öncelikle araştırmacılar yapay zekaya Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde ( AİHM) görülen 584 davayı yükledi.
Sonuçlar oldukça şaşırtıcı.
Robot yargıcımız baktığı davaların yüzde 79’unun hükmünü doğru tahmin etti. Bu durum robot yargıcımızın her 5 karardan 4’ünde bir insanla aynı kararı verdiği anlamına geliyor.
Peki ya robot yargıç bunu nasıl yapıyor?
Basit bir şekilde anlatmak gerekirse yazılan algoritma sayesinde yapay zeka belli kelime ve kalıplar üzerinden analizler yapabiliyor ve bu analizler üzerinden çıkarımlara varabiliyor. Örneğin robot yargıç bir insan hakları ihlalinin olduğu durumlarda bazı kelime kalıplarının ve bilgilerin dava metinlerinde çok daha fazla miktarda kullanıldığını tespit edebiliyor. Bu sayede karar verebiliyor.
Yoksa yeni bir adalet anlayışı mı!
Doğruluk payı oldukça yüksek olsa da en ufak bir hatanın geri dönüşünün olmadığı adalet pratiğinde robot yargıçlar nasıl değerlendirilebilir. Bu soruya araştırmanın başındaki isim Dr. Nikolaos Aletras şöyle cevaplıyor:
“Yapay zeka üzerinde büyük bir ilgi var ancak (yapay zekanın) yakın bir gelecekte yargıçların veya avukatların yerine geçebileceğini düşünmüyoruz. Yine de yapay zeka davaların yapısını daha hızlı algılayacağı için kullanışlı olabilir. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne göre hak ihlalinin yaşandığı davaları bulmakta kolaylık sağlayabilir”
Dr. Alestras araştırmanın geliştirilerek devam edeceğini de açıklamalarına ekliyor. Bu aşamada araştırmacılar yapay zekaya daha fazla veri yükleyerek- tanık ifadeleri gibi – başarı oranını arttırmayı hedefliyor.
Ben masumum Robot Bey!
Anlayacağınız henüz kısa vadede robot yargıçların insanların yerini alması pek olası görünmüyor. Ama unutmayın teknolojinin kestirilemeyen bir hızı var. Belki bundan çok da uzak olmayan bir gelecekte derdinizi bir robota anlatmak zorunda kalabilir, ‘ama ben masumum Robot Bey’ demek zorunda kalabilirsiniz.
