Uçak gemileri, I. Dünya Savaşı’nda gündeme geldiklerinden bu yana denizlerde savaş gemisi olarak ve aynı zamanda uçakların su üzerinde iniş veya kalkış yapabilecekleri birer açık deniz hava üssü olarak kullanılmakta. Ülkelere ait deniz kuvvetlerinin incisi olarak görülen, bu yüksek tonajlı gemiler, savaş zamanlarında kritik avantajlar sağlar.
Bir uçak gemisi, kara üssüne ihtiyaç duyulmadan, donanma tarafından dünyanın herhangi bir yerine hava gücü gönderilmesine olanak tanır. Günümüzde modern uçak gemileri, savaş uçakları, helikopterler ve çeşitli uçak ve savunma sistemlerini taşıyabilmektedir.
Uçak gemileri aynı zamanda uluslararası sularda bölge ihlali yapmadan bulunmayı ve saldırı alanına daha kısa sürede konuşlanmayı da kolaylaştırmaktadır. Peki, donanma ve hava kuvvetleri bağlamında global bir öneme sahip bu savunma teknolojisi nasıl ortaya çıkmıştır?
Bu yazımızda ilgi çekici içeriklerin adresi Emoji olarak, uçak gemilerine dair merak edilenleri ele alıyoruz. Dünyanın en büyük uçak gemisi hangisidir? 7 en büyük uçak gemisi, hangi ülkelere ait oldukları ve öne çıkan özellikleri ile ilgili merak ettiğiniz tüm bilgileri size aktarıyoruz.
Uçak Gemisi Nedir?
Uçak gemisi olan ülkeler ve dünyanın en büyük uçak gemisi konularına geçmeden önce uçak gemisi tanımı, nasıl ortaya çıktığı ile ilgili gerekli bilgilere değinmekte fayda var. En basit tanımı ile uçak gemisi, uçakların kalkış ve iniş yapabildikleri bir donanma gemisidir. Uçak gemilerinin tarihine inecek olursak, bu savaş gemilerinin ortaya çıkışı 19. Yüzyıla ve 20. Yüzyılın başlarına dayanıyor.
Uçak gemisi benzeri ilk araçlar aslında, 1861’de ABD’de Potomac Nehri üzerinden uçurulan gazlı balonların bölgeye dair en iyi görüş açısını elde etmeleri için havada sabit tutmak amacıyla kullanılmıştır. 19. Yüzyıla dayanan bu balon gemileri kısa bir süre sonra yerini I. Dünya Savaşı zamanında ortaya çıkan uçak gemilerine bırakmıştır.
İngiliz donanması I. Dünya Savaşı sırasında ilk, açık uçuş güvertesine sahip uçak gemisini, HMS Argus’u geliştirmiştir. Savaş, henüz Argus kullanılmadan sona ermiş ancak ABD ve Japon donanmaları kısa sürede İngilizlerin izinden giderek uçak gemileri üretmeye başlamışlardır.
Uçak gemileri ilk olarak ne zaman savaşta kullanılmıştır?
Uçak gemilerinin muharebede ilk kullanımları II. Dünya Savaşı’nın ilk aşamalarına denk geliyor. Tarih kitaplarında sıkça karşımıza çıkan, Pearl Harbour Saldırısı, 1941 yılında, Japon uçak gemisinden kalkan uçaklar ile gerçekleştirilmiştir. Bu da uçak gemilerinin bir saldırı sırasında ne denli kritik bir potansiyele sahip olduklarının göstergesi olmuştur.
- İlk nükleer güçle çalışan gemi 1960 yılında ABD tarafından geliştirilmiştir. Sonrasında ise uçak gemileri zamanla gelişmeye ve güç kazanmaya devam etmiş, ülkelerin bulundurması önem taşıyan savunma teknolojilerinden biri haline gelmiştir.
Peki, uçak gemileri ülkeler için ne kadar önem arz ediyor? Bu konuda detaylı bilgi edinmek için Türkiye’nin ilk teknoloji odaklı düşünce kuruluşu ThinkTech’in 21. Yüzyılda Uçak Gemilerinin Rolü başlıklı analizini inceleyebilirsiniz.
Dünyanın En Büyük Uçak Gemileri
Kısaca uçak gemisi tarihine değindiğimize göre gelin günümüzde dünyanın 7 en büyük uçak gemisi hangileridir öğrenelim.
1. USS Gerald R. Ford Class, ABD
Kaynak: Wikimedia Commons
Dünyanın en büyük uçak gemisi ünvanına, Amerika Birleşik Devletleri Donanmasının uçak gemisi, Gerald R. Ford Class sahip. 2017 model bu uçak gemisinin maliyeti yaklaşık 13 milyar dolar olup, 75 uçak taşıyabilir güçtedir.
- Peki, dünyanın en büyük uçak gemisi kaç metredir? Gerald R. Ford’un uzunluğu 337 m, genişliği 41 m (su hattı)- 78 m (uçuş güvertesi), yüksekliği ise 76 metredir.
Destek kuvvetleri de dahil toplamda yaklaşık 4.539 personele sahip bu uçak gemisi, iki adet A1B nükleer reaktör ile çalışıyor. Bu dev geminin silahları ise şunları içerir; RIM-162 Evolved Sea Sparrow missiles (Geliştirilmiş Deniz Zıpkını Füzesi), Rolling Airframe Missiles (gemisavar seyir füzeleri) ve Phalanx close-in weapon system (CIWS- bir çeşit kısa menzilli gemi hava savunma sistemi).
Yeni nesil savaş uçaklarının özellikleri ile ilgili öngörüler edinmek için Altıncı Nesil Savaş Uçaklarının Öngörülen Özellikleri başlıklı ThinkTech raporuna göz atabilirsiniz.
2. Nimitz Class, ABD
Kaynak: U.S. Navy/Flicker
Dünyanın en büyük uçak gemisi kategorisinde ikinci sırayı yine ABD’ye ait Nimitz sınıfı uçak gemileri alıyor. Bu sınıfın ilk uçak gemisi mayıs 1975’te, onuncu ve sonuncu gemisi ise ocak 2009’da konuşlandırılmıştır. Her bir gemi için elli yıl kullanım ömrü biçilmiştir. Peki, Nimitz sınıfı gemilerin uçak kapasitesi ne kadar?
Bu gemiler 60 uçak alabilir ve deniz seviyesinden 20 kat yüksekte durdukları için bu gemileri fark etmemek mümkün değildir. Gemi içi yaklaşık 3.200 mürettebat, buna ek 1,500 hava kanadı, 500 de diğer personeli alır. Bu öne çıkan özelliklerinin yanı sıra Nimitz sınıfı gemiler iki nükleer reaktör ile çalışır ve çıkabilecekleri en yüksek hız 30 deniz milidir.
3. Queen Elizabeth Class, Birleşik Krallık
Kaynak: Wikimedia Commons
Dünyanın en büyük uçak gemisi sıralamasında üçüncü sırada Birleşik Krallık yer alıyor. İngiliz Kraliyet Donanması içinde en büyük uçak gemileri Queen Elizabeth Sınıfıdır. 2017’de denizde denemelerine başlanan ve bu sınıfa ait ilk uçak gemisi HMS Queen Elizabeth’tir. Bu sınıfa ait diğer gemi ise 2023’e kadar faal duruma geçmesi planlanan HMS Prince of Wales’tir.
Toplamda iki uçak gemisinden oluşan bu sınıfa ait gemiler 40 uçak alma gücüne sahiptir. Peki, Kraliyet Donanmasının en büyük iki savaş gemisi kaç metre? Queen Elizabeth Sınıfı uçak gemileri 284 metre uzunluktadır ve yaklaşık 65.000 ton ağırlığındadır.
4. Admiral Kuznetsov, Rusya
Kaynak: Ministry of Defence/Wikimedia Commons
Rusya da dünyanın en büyük uçak gemisi kategorisinde Admiral Kuznetsov adlı gemisi ile dördüncü sırada. Admiral Kuznetsov, Su-33, MiG-29K, u-25UTG/UBP STOVL avcı uçaklarına ve Ka-27S, Ka-27 PLO, Ka-27LD32 helikopterlerine ev sahipliği yapabilmektedir.
305 metre uzunluğundaki bu uçak gemisi aynı zamanda, AK-630 AA silahları, P-700 Granit gemisavar seyir füzesi, CADS-N-1 Kashtan CIWS uzun menzilli savunma sistemi ve RBU-12000 UDAV-1 ASW roketatarlar ile donatılmış ağır silahlı bir savaş gemisidir.
5. Liaoning, Çin
Kaynak: Baycrest/Wikimedia Commons
En büyük uçak gemileri arasında beşinci sırada yer edinen, Çin’in Liaoning adlı uçak gemisinin ilginç bir geçmişi var. Liaoning aslen Sovyetler Birliği için Admiral Kuznetsov Sınıfının bir parçası olarak üretilmiş ve hatta Riga ve Varyag isimleri ile biliniyormuş. 1998 yılında ise gemiyi yüzen bir gazinoya çevirmeyi planlayan Hong Kong merkezli bir seyahat acentesi satın almıştır.
Ancak bu plan asla hayata geçmemiş ve Sovyetler Birliği’nin dağılması üzerine Ukrayna’ya götürülmüştür. Daha sonra Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması tarafından satın alınarak uçak gemisi olarak yeniden donatılmıştır. 304.5 metre gövde uzunluğuna sahip bu gemi,toplamda 40 uçak alabilmektedir.
6. INS Vikramaditya, Hindistan
Kaynak: Indian Navy
Dünyanın en büyük uçak gemisi sınıfında olan bir diğer gemi INS Vikramaditya’dır. INS Vikramaditya, Hindistan Donanması hizmetindeki en büyük savaş gemisidir. Bu gemi esasen Rusya’dan alınmış ve modifiye edilmiş, Kiev Sınıfı bir uçak gemisidir.
Bununla birlikte toplam uzunluğu 284 metre, genişliği ise 60 metredir. Sanskritçede “Güneş Kadar Cesur” anlamına gelen Vikramaditya 2004’te 2,35 milyar dolara satın alınmıştır. Maksimum uçak kapasitesi ise 36’dır.
7. Charles de Gaulle (R91), Fransa
Kaynak: U.S. Navy/Wikimedia Commons
Fransa Donanmasına ait Charles de Gaulle (R91) uçak gemisi Batı Avrupa’daki en büyük savaş gemisi olma özelliğini taşımaktadır. Dahası, ABD donanması dışında nükleer güçle çalışan tek uçak gemisidir. Boydan boya uzunluğu ise 261.5 metredir. Taşıyabildiği maksimum uçak kapasitesi ise 30 ila 40 arasındadır.
- Bilim ve teknoloji gelişmeleriyle ilgili daha fazla içerik için takipte kalmayı unutmayın!