ABD'nin En Kanlı Başkanı Abraham Lincoln ve Sıradışı Hayatı

Abraham Lincoln!

Amerika İç Savaş döneminin kahramanı, köleliği kaldırmasıyla bir dönem kapatan ABD tarihinin gelmiş geçmiş en büyük başkanı.

Gelin hep birlikte ona ve başardıklarına göz atalım.

Göçebe Denebilecek Bir Aile

Lincoln’ün ailesi başlangıçta ABD’nin Norfolk eyaletinde yaşıyorlardı. Sonradan kuraklık, Amerikan yerlilerinin saldırıları gibi sebeplerden New Jersey, Pennsylvania, Virgingia gibi eyaletleri gezerek Abraham Lincoln’ün doğum yeri olan Hodgenville, Kentucky’e kadar geldiler. 12 Şubat 1809’da Abraham Lincoln burada dünyaya geldi.

Annesini Küçük Yaşta Kaybetti

Abraham Lincoln 9 yaşındayken annesi Nancy Hanks Lincoln’ü süt hastalığı sebebiyle kaybetti. Babası Thomas Lincoln kısa bir süre sonra yeniden evlendi.

Alamadığı Eğitim

Abraham Lincoln maddi durumlarının yetersiz olmasından ötürü sadece 18 ay örgün eğitim alabildi, ama o hiç yılmayıp kendi kendini eğiterek avukat oldu. Üstelik alanında oldukça iyi bir avukattı. 23 yıl süren avukatlık kariyerinde 5100 davaya baktı, sayısız insana yardım oldu.

Lincoln sadece avukatlık yapmakla da kalmadı. Bir yandan mecliste meclis üyesi görevini sürdüren bu azimli adam, gençlere hukuk dersleri de vermeye devam ediyordu.

Siyasete Atıldığında Henüz 23 Yaşındaydı

Kariyeri boyunca pek çok başarı elde eden Lincoln siyaset dünyasıyla da içli dışlıydı. Daha 23 yaşındayken ilk siyasi kampanyasına atılan genç adamın ilk seferde başarıyı yakaladığını söylemek malesef mümkün değil.

Siyasete Liberal Parti bünyesinde giriş yapmak isteyen Lincoln’ün bu çabası o dönem başarısızlıkla sonuçlandı.

Lincoln’ün Yükselişi ve Yeni Bir Akım: Whig Partisi

Ancak bu başarısızlık Lincoln’ü yıldırmayı başarmadı. Lincoln için her şeyin başlangıcı ve siyaset kariyerinde dönüm noktası yaratan hamle Whig Partisi’ne katılmasıyla atılmış oldu.

Whig Partisi 1832 yılında Demokrat Parti’ye karşı bir muhalefet partisi olarak kuruldu. Partinin kuruluşundan 9 yıl sonra ise Abraham Lincoln partiye katıldı. Zaten 1847 yılında da Temsilciler Meclisine bu partinin bir üyesi olarak girdi.

Lincoln Siyaset Sahnesinde Parlıyor

Meclis üyeliği boyunca oldukça siyasi bir rol oynayan Lincoln’ü en çok ön plana çıkartan olaysa dönemim başkanı James Polk’a girdiği tartışma oldu. Amerika-Meksika savaşı konusunda ciddi bir muhalefet gösteren Lincoln bu olay sayesinde tarih sahnesinde yeni bir yer edindi.

1852 yılında, köleliğin kaldırılması konusunda çıkan büyük bir tartışma sonucu Whig Partisi’nin kapatılması ise Lincoln’ün parlayışına etki etmedi. Parti liderlerinin çoğunun siyaseti bırakmasına rağmen, Lincoln için her şey yeni başlıyordu.

Cumhuriyetçi Yıllar ve Başkanlığı

Abraham Lincoln çoğu Cumhuriyetçi Parti üyesi ve halk tarafından Cumhuriyetçi Partinin başkan adayı olarak görülüyordu ama Lincoln bu kadar kararlı değildi. Çevresinin büyük uğraşları sonucunda Lincoln teklif gelirse kabul edeceğini açıkladı. 27 Şubat 1860 tarihinde bir grup Cumhuriyetçi önemli isim tarafından New York’a konuşma yapması için davet edildi. Yaptığı konuşmayla New York seyircisinin dikkatini çekmeyi başaran Lincoln, o gün büyük kitlelerin takdirini toplamayı başarmıştı.

Gazeteci Noah Brooks bu durumu şu sözlerle dile getirmiştir:

“Şimdiye kadar hiç kimse New York seyircisinin üzerinde böyle bir ilk izlenim bırakamamıştı.”

Tehlikeli Konuşmalarıyla Başkanlık Kampanyası

9-10 Mayıs 1860 tarihinde Lincoln’ün kampanya ekibi David Davis, Norman Judd gibi döneminin önemli isimleri önderliğinde bir araya geldi. 18 Mayıs 1860’da ise Chiago’da yapılan Ulusal Cumhuriyet Konvansiyonunda Abraham Lincoln ilerde Dışişleri Bakanı yapacağı William H.Seward gibi önemli rakiplerini çok zorlanmadan elemeyi başardı.

Halkın Umut Işığı: Lincoln

Lincoln halkın gözünde bir umut ışığıydı. Fakir bir çiftçi ailenin çocuğunun büyüyüp başkan bile olabileceğini kanıtlıyordu. Bu yüzden de fakir halk Lincoln’ü seviyor ve destekliyordu.

O dönem Lincoln’ün detaylı bir hayat hikayesini içeren broşür 200.000 adet satıldı.

Kölelikle İlgili Söylemleri Çok Tepki Topladı

Lincoln seçim kampanyasında köleliğin kaldırılması konusunda çok uç ve sert bir dil kullanıyordu. Bu dili ona destekçi kazandırdığı kadar düşman da kazandırıyordu. Bu durum giderek tehlikeli olmaya başlamıştı. Kapıda bir ayrılık, hatta bir savaş gözüküyordu ancak Abraham Lincoln buna inanmayı reddetti. Onun konuşmaları yüzünden bir savaş çıkabileceğine inanmıyordu.

ABD’nin En Büyük Savaşının Sebebi: Başkan Abraham Lincoln

6 Kasım 1860 tarihinde Abraham Lincoln diğer partilerden olan adayları eleyerek 16. ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi Partinin ilk başkanı oldu.

Lincoln sadece Kuzey Bölgesinden oy alabilmişti. 15 Köleci Güney eyaletinin 10 tanesinde bir tane bile oyu yoktu ve Güney eyaletlerinin tamamında 996 adet bölgeden sadece 2 tanesini kazanabilmişti.

İlk Başkanlık Problemi: ABD İç Savaşı

ABD’de Lincoln’ün başkanlık seçimini kazanacağı çoğu kişi tarafından kolayca tahmin edilebiliyordu ve kazanırsa köleliği kaldıracağından korkan 7 Güney eyaleti ABD’den ayrılmaya karar vermişti. 20 Aralık 1860’da Güney Carolina eyaleti ayrıldığını ilan etti. Ardından Texas, Georgia gibi 6 eyalet daha ayrılma kararı aldı. Bu 7 eyalet birleşerek Konfederasyon Devletlerini kurdular. Dönemin Başkanı Buchanan ve sonraki başkan Abraham Lincoln Konfederasyon Devletlerini kabul etmeyi reddedip, ayrılmayı yasa dışı ilan ettiler.

Abraham Lincoln ilk başkanlık konuşmasında Güneyle düşman olmadıklarını, olmamaları gerektiğini belirten bir konuşma yaptı. Yeniden katılımları için görüşmeye hazır olduğunu söyledi.

Aradan geçen onca zamana rağmen Güney liderlerinin hiçbiri yeniden katılım için şart öne sürmedi. Abraham Lincoln ve Cumhuriyetçi liderler ayrılmayı kabul edemeyeceklerini ve bu durumun kısa sürede çözülmesi gerektiğini söylediler.

İpler Kopuyor: Sumter Kalesi Savaşı

Güney Carolina Eyaletinde bulunan Sumter Kalesi Binbaşı Robert Anderson komutasındaydı. Binbaşı Anderson Washington’a bir istek göndererek onların hükmü altına girmek istediğini belirtti. Lincoln’ün bunu kabul etmesi üzerine Güney eyaletleri bunun bir savaş sebebi olduğuna karar verip 12 Nisan 1861 yılında Sumter Kalesini kuşatmaya başladılar. Kale 34 saat süren bir kuşatma sonucu terkedildi ve Güney ilk zaferini kazanmış oldu.

Kuzey İçin Zor Seçim

Abraham Lincoln Sumter Kalesi faciası üzerine ülkeyi korumak için 75.000 kişilik bir orduyu toplamak için çağrıda bulundu. Bu durum tüm eyaletlere bir taraf seçme zorunluluğu doğurdu. Bazı eyaletler savaşa katılmamak için ayrıldığını ilan etti. Lincoln aradığı desteği en başta bulamadı.

Lincoln’ün tek düşmanı Güney eyaletleri değildi. Kuzey’de de çeteler tren yollarını tahrip ediyor ikmal yollarına çok sayıda baskın düzenliyorlardı. Kuzey bu durumu durdurmak için kendi içinde de çok şiddetli çatışmalar yaşadı.

Abraham Lincoln Güneyin bu savaş çığırtkanlığına başkomutan sıfatıyla yanıt vererek çok sert önlemler aldı. İlk olarak kendini çok geniş yetkilerle donattı. Ardından Güney eyaletlerinin limanlarını bloklama kararı veldi. Konfederasyon destekçisi olduğundan şüphelenilen binlerce kişiyi tutuklattı.

Lincoln devlet meselelerinin büyük kısmını Dışişleri Bakanı Seward’a bırakarak dikkatini kölelik ve iç savaşa yöneltti.

İngiltere Krizi

İngiltere bu iç savaşta fiili olmasa da güney eyaletlerini destekliyor gibiydi.ABD donanması açık denizde yasa dışı olarak bir İngiliz gemisine el koydu ve gemide bulunan iki Konfederasyon diplomatını tutukladı. Bu durum İngiltere ile aralarında çok büyük bir gerginliğe sebep olunca Abraham Lincoln tutukluların serbest bırakılmasını kabul etti.

Kuzeyin Çırpınışları

Kuzey tarafı cepheden arka arkaya yenilgi haberleri alınca yönetimde bir yenilik yapma kararı aldı. Ordunun başına General McClellan atandı ancak bu çok yararlı olmadı McClellan güney karşısında bir varlık gösteremedi.

Abraham Lincoln bazı generallerin verdiği emre uymaması üzerine ordu komutanlıklarına kendi destekçisi olan generalleri atamaya başladı. Ordu bunun ardından tek elden yönetilmeye başlayınca savaş dengelendi.

Diriliş Öyküsü: Kurtuluş Beyanı

1862 yılında yapılacak ara seçimlerde Cumhuriyetçiler kötü durumdaydı. Halk yüksek vergilerden bıkmıştı ve etrafta yolsuzluk söylentileri vardı. Bu durumu çözmek için Abraham Lincoln kurtuluş beyanı adını verdiği bir bildirge yayınladı. Bu bildirgeyle kuzey için savaşan bütün kölelere özgürlük verilmiştir. Eski kölelerden oluşan bu askeri birlikler iç savaşın kaderini değiştiren rol oynadı.

Savaş artık kuzeyin lehine olmaya başlamıştı.

Köleliğin Kaldırılmasına Dair Detaylar

Amerika’nın Avrupalı istilasına uğramasından sonra çok verimli topraklara sahip olduğu keşfedildi ve bu toprakları işlemek için Afrikadan siyahi köleler getirilmeye başlandı. 1800lü yıllara gelindiğinde kölelerin insanlık dışı bu şartlarda yaşamasını istemeyen insanlar bu soruna çözüm bulmak için dernekler kurmaya karar verdi.

Bu derneklerin de yardımıyla 1804 yılında Kuzey eyaletlerinde kölelik yasaklandı. Ardından daha da ileri gidilerek 1807 yılında ABD-İngiltere arasındaki köle ticareti kaldırıldı. Kuzeyde yaşanan bu olumlu gelişmelere rağmen Güney en çok ekonomik sebeplerden dolayı kölelerden vazgeçmek istemiyordu.1861 yılında köleliği canavarca bir haksızlık olarak tanımlayan Abraham Lincoln’ün ABD Başkanı seçileceğine kesin gözüyle bakılıyordu ve köleliği kaldırmak istediği açıkça belliydi. Bu nedenle Güney eyaletleri ayrılıp ABD iç savaşını başlattılar. İç savaş Kuzey’in galibiyetiyle sonuçlanınca Abraham Lincoln Ocak 1865de köleliği yasaklayan kanunu geçirdi ve tarihe adını altın harflerle ABD’de köleliği kaldıran kişi olarak geçirdi.

Gettysburg Savaşı ve Lincoln’ün Efsanevi Konuşması

Kuzey orduları 1863 temmuzunda Gettysburg’de güney ordularına karşı savaşın dönüm noktası denilecek kadar önemli bir zafer kazandı. Bu zaferin ardından güney birlikleri çözülmeye başladı ve 9 Nisan 1865 tarihinde Kuzey orduları Güneyin en önemli komutanlarından biri olan General Robert Edward Lee’nin birliklerinin etrafını sarınca güney teslim oldu.

Dünya tarihinin en önemli konuşmalarından biri olan Gettysburg Konuşması bu savaşın sonucunda yapılmıştır.

Abraham Lincoln bu çok kısa konuşmasında birlik, beraberlik ve özgürlük gibi konulara çok dikkat çekmiştir.

İç Savaşın Sonuçları

600.000 kadar Amerika’lı öldü. Bu sayı 1. ve 2. dünya savaşında ölen toplam Amerika’lı sayısından fazladır.

Kölelik kaldırıldı.

Kölelere yeni haklar tanındı ancak Güney bölgesinde bu haklar kısa sürede geri alındı.

Güney ekonomik olarak çöktü.

Tarihteki ilk endüstriyel savaş yapılmış oldu. Bu savaşta demir kaplı, buharla çalışan gemiler ve tren gibi araçlar kullanıldı.

Abraham Lincoln büyük destek kazandı.

Yeniden Seçilme ve Suikast

Savaşı kuzeyin kazanacağının anlaşılması üzerine halk Lincoln’ü kahraman olarak görmeye başladı. Bunun üzerine 1834 yılında ABD’de başkanlık seçimlerinde Abraham Lincoln bir zafer daha kazandı.

Aşırı seviyede güney ve kölelik sempatizanı olan John Wilkes Booth, siyahi hakları üzerine konuşma yapan Lincoln’ü öldürmeye karar verdi.

14 Nisan akşamı tiyatroya giden Lincoln’ü öldürüp “Daima tiranlar için” sloganını atarak kaçtı. Bir süre sonra bir ahırda öldürüldü.