UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Türkiye

UNESCO tarafından insanlığın ortak mirası olarak görülen doğal ve kültürel değerlerin tanıtılması ve korunması için 1972 yılında başlatılan proje “UNESCO Dünya Miras Listesi” olarak biliniyor. Listede Türkiye’den 16 tarihi ve kültürel miras yer alıyor. Gelin Türkiye’nin UNESCO Dünya Miras Listesi‘ndeki değerlerine yakından bakalım. 

İstanbul’un Tarihi Alanları [1985]

İstanbul, 1985 tarihinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 4 bölge olarak dahil edilmiştir. Bu bölgeler Sultanahmet Kentsel Arkeolojik Sit Alanı, Süleymaniye Koruma Alanı, Zeyrek Camisi ve çevresini içine alan Zeyrek Koruma Alanı ve İstanbul Kara Surları Koruma Alanıdır. 

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985]

İslam mimarisinin bu başyapıtı, iki kubbeli türbeye sahip bir cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşmaktadır. Yapılar, mimari özelliklerinin yanı sıra, sergilediği zengin Anadolu geleneksel taş işçiliği örnekleriyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) [1985]

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan alanlar içinde, Göreme Milli Parkı, Derinkuyu ve Kaymaklı Yeraltı Şehirleri, Karain Güvercinlikleri, Karlık Kilisesi, Yeşilöz Theodoro Kilisesi ve Soğanlı Arkeolojik Alanı yer almaktadır.

Hattuşa (Boğazköy) – Hitit Başkenti (Çorum) [1986]

1986 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınan Hattuşa (Çorum, Boğazköy), Hitit İmparatorluğunun başkenti olarak Anadolu’da yüzyıllar boyunca çok önemli bir merkezdi. 

Nemrut Dağı (Adıyaman – Kahta) [1987]

Adıyaman’ın Kahta İlçesi’nde 2150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı yamaçlarında hükümdarlık yapmış olan Kommagene Kralı I. Antiochos’un tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için yaptırdığı mezarı, anıtsal heykelleri ve benzersiz manzarası ile Helenistik Dönemin en görkemli kalıntılarından birisidir.

Xanthos-Letoon (Antalya – Muğla) [1988]

Yerleşen her uygarlığın inşa ettirdiği yapılarda Likya gelenekleri, Helenistik ve Roma dönemi etkilerini gösteren bu merkez, 1988 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Xanthos’a 4 km. uzaklıkta bulunan Letoon, Antik Çağ’da Likya’nın dini merkezi konumundaydı. Bu kutsal alanda Leto, Apollon ve Artemis tapınakları ile birlikte, bir manastır, bir çeşme ve Roma Tiyatrosu kalıntıları bulunmaktadır.

Pamukkale-Hierapolis (Denizli) [1988]

Büyük Konstantin döneminde Frigya bölgesinin başkentliğini yapmış, Bizans döneminde Piskoposluk merkezi olmuştur. Bu özellikleri ile UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Safranbolu Şehri (Karabük) [1994]

Türk kentsel tarihinin bozulmamış bir örneği olan bu şehir, geleneksel şehir dokusu, ahşap yığma evleri ve anıtsal yapılarıyla tamamı sit ilan edilmiş ender kentlerden biri olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Troya Antik Kenti (Çanakkale) [1998]

Troya, dünyadaki en ünlü antik kentlerden birisidir. Troya’da görülen 9 katman, kesintisiz olarak 3000 yıldan fazla bir zamanı göstermekte ve Anadolu, Ege ve Balkanların buluştuğu bu benzersiz coğrafyada yerleşmiş olan uygarlıkları izlememizi sağlamaktadır.

Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011]

İnce ve zarif 4 minaresi ve büyük kubbesiyle görkemli duran Camii, iç tasarımında kullanılan ve döneminin en iyi örnekleri olan taş, mermer, ahşap, sedef ve özellikle çini motifleri ve ince işçilikleri ile kubbe ve kemerlerindeki kalem işleri, mermer döşemeli avlusu, yapıyla bağlantılı el yazması kütüphanesi, eğitim kurumları, dış avlusu ve arastası ile bir sanat türünün zirvesini temsil etmektedir.

Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012]

Çatalhöyük Neolitik Kenti, kalıntıların boyutu, yaşayan toplumun yoğunluğu, güçlü sanatsal ve kültürel gelenekler, zaman içindeki sürekliliğin benzersiz bileşimi ile olağanüstü evrensel değer taşımaktadır.

Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) [2014]

Dünya Miras Komitesinin 38. Dönem Toplantısında, Kültürel Peyzaj kategorisinde Dünya Miras Listesine alınmıştır.

Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) [2014]

Dünya Miras Komitesinin 38. Dönem Toplantısında, Kültürel kategoride Dünya Miras Listesine alınmıştır. 

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri (2015)

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri’nin yaşamsal işbirliği ve Hevsel Bahçeleri’nin oluşturduğu peyzaj, kentin listede yer almasında en önemli etkendir. 

Efes (2015)

Dünya Miras Listesine alınan “Efes”in Dünya Miras alanı; Çukuriçi Höyük, Ayasuluk Tepesi (Selçuk Kalesi, St. John Bazilikası, İsa Bey Hamamı, İsa Bey Camii, Artemision), Efes Antik Kenti ve Meryem Ana Evi olmak üzere dört bileşenden oluşmaktadır.

Ani Arkeolojik Alanı (2016)

İçkale’de 4. y.y’da başlayan yerleşim, kapalı kent modelinden açık kent modeline geçişin bölgedeki ilk örneğini belgelemesi bakımından önemlidir. Kent tarihte Ermeni, Gürcü, Bizans ve Selçuklu kültürlerinin buluşma noktası haline gelmiştir.