Akvaryumlarımızdaki en sessiz misafirlerimizi sizce ne kadar tanıyoruz?
İki güne bir suyunu değiştirdiğimiz küçük su kaplumbağasının dünyası sandığımızdan çok daha değişik ve eğlenceli aslında!
Hem bir akvaryuma sığacak kadar küçük hem de nehirleri taşıracak kadar büyük olan su kaplumbağasını daha yakından tanımaya ne dersiniz? İşte sizler için hazırladığımız, tüm yönleriyle sakin sulardaki su kaplumbağaları ve evde su kaplumbağası bakmayı düşünenlerin mutlaka bilmesi gerekenler.
Su Kaplumbağası Çeşitleri
Adı üstünde su kaplumbağası ama bu tatlı hayvanlar sadece suda yaşamıyorlar. Amfibik olarak da adlandırılan bu hayvanlar hem karada hem de suda yaşayabilme özelliğine sahipler. En çok bilinen kırmızı yanaklı su kaplumbağası, singapur kaplumbağası olarak da bilinmektedirler. Başlarının üst kısmında bulunan çizgilerin rengine göre türlerine ayrılmaktadırlar. Dünyanın bir çok yerinde akvaryumlarda evcil hayvan olarak yaşasalar da doğada bir çok vahşi türü bulunmaktadır.
Bu benekli hayvanların kökeni Güney Amerika kıyılarındaki Florida ve Meksika’ya dayanıyor
1.Kırmızı Yanaklı Su Kaplumbağası
Kırmızı yanaklı su kaplumbağaları adını kafalarındaki kırmızı çizgilerden alır. Anavatanları California ve Kuzey Meksika’dır. Dünyanın her tarafında ev hayvanı olarak beslenmektedir. Yarı sucul bir kaplumbağadır. Yeryüzünün en istilacı 100 türünden biri olarak bilinmektedirler. Anavatanları çok uzakta olmasına rağmen getirildikleri yerleşkeye kolayca uyum sağlayıp kısa zamanda üreyebiliyorlar. Bu sebepten dünyanın her köşesinde kolayca yaşayabilmektedirler.
Kayalardan ve ağaçlardan suya doğru çok kolayca kaydıkları için onlara İngilizcede kayan anlamına gelen ‘slider’ ismi verilmiştir.
Güneşlenmek Onlar İçin Bir Keyif☀️
Ağırlıkları yaklaşık olarak 2 kilograma ulaşabilen su kaplumbağalarının düzgün bakımı yapıldığında 30 yıla kadar yaşamaktadır. Dişileri 30 cm erkekleri ise 25 cm e kadar uzamaktadır. Büyümeleri oldukça yavaştır. Dördüncü yaşlarına kadar cinsiyetlerini ayırt etmek zor olabilir. İki yaşından sonra kuyrukları uzarsa ve kalınlaşırsa ancak o zaman erkek olduğu anlaşılır.
Doğal yaşam alanları bataklıklar, su kenarları, yeşilliklerin içindeki gölcükler ve yavaş akan nehirler olan su kaplumbağaları, kayaların üstüne çıkıp güneşlenmeye bayılırlar.
Yaşadıkları ortamda suya ihtiyaç duyarlar. Yumurtlama zamanlarında ya da yiyecek aramak için sudan ayrılırlar.
2.Caretta Caretta
Yaşam döngülerinin tamamını neredeyse su altında tamamlayan caretta carettalar, sini kaplumbağası olarak da adlandırılmaktadır. Okyanusların ılıman sularında yaşarlar ve yumurtlama dönemlerinde kıyıya çıkarlar. Üst tarafı kahverengi alt kısımları genelde sarı renkte olan bu deniz kaplumbağalarının ömürleri ortalama 70 yıldır.
Büyük ve kalın kafaları vardır, bacakları yüzmeye elverişli olacak şekilde evrimleşmiştir. Büyük ve hızlı oldukları için düşmanlarına karşı güçlüdürler. Ortalama boyları 150 cm olup, ağırlıkları 90-100 kilo civarındadır.
100 Milyon Yıldır Aramızdalar
Artan dünya nüfusu, var olan kaynakların yanlış kullanımı doğal kaynakları da doğal yaşamı da son sürat tüketmeye neden oluyor. Ne yazık ki caretta carettaların da neslinin tükenme ihtimali var. Bu canlıların geçmişi de yaklaşık 100 milyon öncesine dayanıyor üstelik.
Atalarının, deniz ortamına geçmiş ve zamanla oraya adapte olmuş dev ebattaki kara kaplumbağaları olduğu düşünülmekte. Yaşam ortamının değişmesi yüzünden ayakları yüzmeye daha uygun hale gelmiş ve gövdeleri de daha yassılaşmış. Karada kalan türlerinin insanlığın tahribatından nasibini alarak yok olduğu savunulan tezler arasında.
Tek Seferde 100 Yumurta
Nesli korunma altına alınan devasa tatlı su kaplumbağaları yumurtalarını bırakmak için kıyıya yanaşmaktadırlar. Her dişi yumurtlama döneminde iki kez yuva yapmaktadır. Dişiler yumurtlama yapacakları kıyıları seçerken çok hassas davranırlar. Yapay ışıkların olmadığı ve insanların yerleşik olmadığı kıyıları seçerler. Normal şartlarda yılda 2 ya da 3 kez yumurtlarlar. Bir seferde yaklaşık 100 yumurta bırakırlar. Küçücük yumurtalarını bırakabilmek için arka ayaklarıyla 40 cm genişliğinde delik açarlar.
Duygusal Anne Kaplumbağalar
Yumurtlama için en doğru anı bekleyen dişi caretta carettalar yavrularının dolunayda doğmasını ister. 15 günlük arayla kuluçkaya yatarlar ve içgüdüleriyle hareket ederler. Yavrular iki aylık bekleme döneminden sonra gece vakti denize doğru yol almaya çalışır. O anda dolunay yoksa etraftaki başka ışıkları takip ederek kıyıdan uzaklaşırlar ve ölebilirler. Tüm bunları hisseden anne kaplumbağalar yumurtlama sırasında acı çeker. Yavruların yumurtadan çıkabilmeleri için belli bir sıcaklığa ihtiyacı vardır. Dişiler de yumurtalarını koyacakları oyukları bu nemi ve sıcaklığı düşünerek bulmaya çalışır. Tüm bu özverinin sonunda yavrularının ölmesini görmek çok acı olmalı?
Şanslı olan ve dolunay ışığında denize ulaşabilen yavru caretta carettalar ise hiç durmadan 20 saat boyunca yüzebilir! Sadece yavrular da değil dişi caretta carettalar da yumurtalarını uygun kıyılara bırakabilmek için millerce mesafede yüzüyormuş. Bu onların yer yön duygularının da çok iyi olduğuna işaret aynı zamanda.
Ne Yerler?
Caretta Carettalar etobur canlılardır. Sivri dişleri yoktur; ama, kabuklu deniz canlılarını parçalayabilecek güçlü bir çeneye sahiptirler. Denizanaları, sünger, yumuşakçalar ve istiridye başlıca besin malzemeleridir.
Doğal Yumurtlama Alanları
Genel olarak ılıman kıyıları seven özel su kaplumbağaları Caretta Carettalar Atlantik, Hint ve Pasifik Okyanus kıyılarında yumurtlamaktadır. Akdeniz’deki yuvalama alanları Yunanistan, Kıbrıs ve Türkye’dir.
Ülkemizde Adana ilindeki Dalaman, Belek, Anamur, Dalyan , Köyceğiz doğal yumurtlama alanları arasındadır. Özellikle Dalyan İztuzu Plajı yumurtalarını en çok bıraktığı yerdir. 2007 yılındaki sayımlarda bu plajda 1000 den fazla yumurta sayılmıştır!!
3.Sarı Karınlı Su Kaplumbağası
Kırmızı çizgili su kaplumbağasına benzer özellikler taşır. Alt kabuğu sarı renklerde üstü kahverengidir. Erkekleri dişilerine göre daha iridir. İlk dönemlerinden sadece etçil beslenirler sonrasında hem etçil hem otçul beslenmeye başlarlar. İlkbahar ve yaz ayları üreme dönemleridir. Döllenme suyun içinde olur ve yumurtalarını kıyılara bırakırlar. Dişi sarı karınlı su kaplumbağası tek seferde en fazla 10 tane yumurtasını bırakabilir.
4.Benekli Su Kaplumbağaları
Benekli su kaplumbağası yerli bir türdür. Türkiye’ de, Kuzey Afrika’ da yaşar. Üst kabuğu siyah altı sarı siyah beneklerden oluşmaktadır. Dişilerin göz rengi sarı, erkeklerinki ise turuncudur.
Boyları en fazla 25 cm e kadar uzamaktadır. Ömürleri en fala 40 yıldır. Nesilleri tükenmekte olan canlı türleri arasındadır. Gece avlanmaya çıkarlar ve kış aylarını suyun dibinde uyuyarak geçirirler. Bugüne kadar değişik iklimlerde 8 ayrı alt türü bulunmuştur.
5.Razor Backed Musk Su Kaplumbağası
Güney Amerika sahillerinde yaşayan bu su kaplumbağası diğerlerine göre oldukça ilginç özelliklere sahip. Mesela kafasında nokta halinde siyah siyah benekler var, boyunları görece daha uzun; ama, ayakları daha kısa. Çok güçlü bir gagası var. Sığ sularda yaşıyorlar. Yumurtlamak ve güneşlenmek haricinde suyun dışına çıkmayı sevmiyorlar.
Kötü Kokusuyla Düşmanları Uzaklaştırıyor.
Kendi türüne ait olan bir özelliği daha var. Kendini tehlikede hissettiği an kötü bir koku salmaya başlıyor etrafa ve bu sayede kendini yırtıcı hayvanlardan koruyor. Beslenmeleri tamamen et üstüne kurulu. Böcek midye ne bulursa sığ sularda yemektedir. Diğer su kaplumbağaları gibi yaz aylarına yakın zamanlar üreme dönemleridir. Yumurtalarını kıyılara bırakırlar. Erkek kaplumbağa kur yapmak için dişinin boynunu ısırır.
6.Nil Kaplumbağası
Kökeni Afrika’dadır. Derisi diğer kaplumbağaların aksine çok yumuşaktır. Çok fazla hareket halindedir ve oburdur. Hem etçil hem otçul beslenir. Parmak aralarında zarı ve sadece 3 parmağında tırnak vardır. Başının hemen üstünde sudan çıkmadan hava alabilmesini sağlayan bir hortum bulunur. Boyu 1 metreyi aşan türleri vardır. Çok yavaş büyürler. Yumurtlama döneminde ortalama 15 yumurta bırakabilir.
7.Çamur Kaplumbağası
Bu su kaplumbağası diğerlerinden farklı fiziksel özelliklere sahiptir. Kuzey Amerika’nın en küçük kaplumbağasıdır. Boyları en fazla 10 cm e kadar uzar. Çamur kaplumbağaları akışı yavaş olan sığ sularda yaşarlar. Sümüklü böcek, solucan ve balıklarla beslenirler. Hatta oltadaki balık yemlerini yedikleri için balıkçıları çok kızdırırlar. Suyun altındaki leşleri de yerler. Çamur kaplumbağalarının üreme seremonileri de oldukça farklı.
Çiftleşmek isteyen erkek önce dişiye yaklaşır. Cinsiyetinden emin olmak için burnunu dişinin kuyruğuna sürer. Sonra erkek dişinin gözünün üstüne dokunur. Bir müddet birlikte yüzerler ve sonra dişi aniden durur. Bu da dişinin çiftleşmek istediğinin işaretidir. Tek seferde yedi civarında yumurtayı çürümüş ağaç kovuklarına ya da toprağa bırakırlar. Yavruların yumurtadan çıkması 3 ayı bulmaktadır.
8.Timsah Kapan Su Kaplumbağası
Bu su kaplumbağası hepsinden farklı! Her yeri dikenlerle kaplı su kaplumbağası ilk bakışta timsaha çok benziyor. Derisinin üstü sivri dikenlerle kaplı olması ona ününü veren şey aslında. Bir diğer önemli özelliği ise diğer su kaplumbağalarını koruması. Florida’ da yaşayan bu tür dünyanın en büyük su kaplumbağası türü aynı zamanda.
“Kaplumbağa dünyasının dinazoru” diye adlandırılırlar. 100 yaşına kadar yaşayabilirler. Erkekler 80 kiloya kadar erişebilirken dişiler 25 kilograma kadar büyümektedir. Boyları ortalama 66 cm dir. ABD’nin tüm güneydoğu nehir, göl ve sahillerinde yaşayabilirler.
Suyun altında bir saate yakın durabilen timsah kapan su kaplumbağaları hava almak için yüzeye çıkarlar. Dilini kıvırıp avını hapsederek beslenir. Denizdeki tüm yılan da dahil tüm canlılarla beslenebilmektedir. Üst derisi çok güçlü ve sert olmasına karşılık alt derisi oldukça yumuşaktır.
Kafasını kabuklarının içine saklayamaz çünkü kafası çok büyüktür.
Doğal yaşam alanlarında tanımaya çalıştığımız su kaplumbağalarını evlerimizde beslemek istersek eğer dikkat etmemiz gereken bir çok husus var. Şimdi de onları sırasıyla inceleyelim.
Akvaryumda Su Kaplumbağası Bakımı
Su Kaplumbağaları Ne Yer?
Bakımını üstlendiğiniz canlıların beslenmeleri de sizin elinizde olduğunu unutmamanız gerekiyor. O yüzden beslenme çok önemli bir husus. Su kaplumbağalarının hava kararmadan önce günde bir kez beslenmeleri önerilir. Büyüklükleri 10 cm i geçmeyen su kaplumbağaları ise günde iki kez beslenebilir. Besinlerini yiyebilecekleri kadar vermelisiniz. Yaşadıkları suda çözünmeleri iyi bir şey değildir. Verdiğiniz besinlerine üzerine vitamin de koyabilir, su kaplumbağasının gelişimini hızlandırabilirsiniz. Akvaryumun içinde birden fazla kaplumbağanız varsa ayrı noktalara yem vermeye dikkat edebilirsiniz. Yaşam alanları rahatça hareket edebilecekleri bir suyla kaplı olmalıdır ve dinlenecekleri ve güneşlenecekleri kuru bir alana da ihtiyaçları olmaktadır. Su kaplumbağaları için güneş çok önemlidir.
Su Kaplumbağalarının En Sevdiği Yemler
Haftada en az iç kez balık yemi verilmelidir. Üzerine vitamin eklenebilir. Kurutulmuş kum karidesi de su kaplumbağalarının favori yiyecekleri arasındadır. Marulun yeşil kısmını akvaryuma bıraktığınızda onu yerler. Özellikle alabalık kaplumbağalar için lezzetli bir besindir. Hem yavruyken hem de yetişkinlik döneminde su karidesi iyi bir alternatif. Haşlanmış yumurta ve kabuğu mürekkep balığı ile karıştıldığında kaplumbağalar için kalsiyum deposu görevi görür.
Peki Akvaryumu Nasıl Olmalı?
Orta boy bir akvaryum hem yavru hem de yetişkin dönem için yeterli olmaktadır. İçerisinde kaplumbağaların yutamayacağı kadar büyüklükte taşlar olmalıdır. Sudan çıktıklarında, kullandıkları kuru alanları sıcak olmalıdır. Akvaryumun içi oda sıcaklığında olmalıdır. İçindeki suyun sık sık temizlenmesi gerekmektedir.
İçerisine çeşitli aksesuarlar yerleştirebilirsiniz. Isıtıcı kayalar, yüzen adalar, bahçeler, kesik ağaç ve renkli taşlar kullanarak akvaryumu süsleyebilirsiniz.
Ömürleri
Doğru bir ebatta yaşayan ve bakımı düzenli yapılan bir su kaplumbağası ortalama olarak 25 ile 30 yıl arasında yaşamaktadır. Bu gerçekten bir canlı sahiplenmeyi düşünen insanların bilinçli olmasını gerektiren bir durum. Canları sıkıldığında bakımından vazgeçtikleri bir eşya olmamalı hayvanlar.
Kaplumbağa Hastalıkları
Akciğer yangısı adı verilen hastalık su kaplumbağalarına özgüdür. Burun deliklerinden kabarcıklı sümükler çıkmaktadır. Bu hastalık nüksettiğinde su kaplumbağaları yüzeye tırmanmaya çalışırlar. Hastalığın sebebi soğuktan kaynaklanır.
Su kaplumbağalarında böbrek yetmezliği de görülebilir. Tedavisi zordur. Kaplumbağa bu durumda kafasını kendine çekemez.
Kabuklarında sertleşme, pullanma ve dökülme görülebilir. En büyük nedeni vitamin ve kalsiyum eksikliğidir.
Derilerinde sıklıkla apseler oluşabilir. Nadir de olsa kulak iltihapları görülmektedir.
Küçük yaştaki çocukların olduğu evlerde su kaplumbağası önerilmemektedir. Salmonella adı verilen bakteri bulaşıcı olabilmektedir ve bu en çok temizliği düzenli olarak yapılmayan akvaryumlarda gözlenmektedir.
Onlar İçin En İyi Olan Doğal Yaşam Şart
Her ne kadar geniş akvaryumlara da koyulsa en güzel fabrikasyon yemler de verilse su kaplumbağaları da tıpkı düğer canlılar gibi doğal yaşam alanlarında olmayı hak ediyor.
Sınırsız bir denizde millerce yüzebilen su kaplumbağalarını 50 litrelik akvaryuma koymak onun için iyi bir şey yaptığımız anlamına gelmiyor ne yazık ki…
Evlerimize sadece süs amaçlı alıp bir kaç gün sonra bakmaktan sıkıldığımız hayvanlara eziyet etmiş oluyoruz.
Geçtiğimiz aylarda Omsin adındaki yeşil deniz kaplumbağasının ölüm haberini paylaşmıştık sizlerle. Kısaca bir hatırlayalım.
Midesinde 915 Madeni Para Bulunan Kaplumbağa
Tayland’ da bir süs havuzunda yaşayan yeşil su kaplumbağası gelen geçenin attığı tam 915 tane madeni parayı yuttuğu için hastalanmış, ameliyata alınmış ve kurtarılmamıştı. Daha 25 yaşındayken üstelik…
Omsin, Tayland’ın başkentinde bir süs havuzunda yaşamını sürdüren bir su kaplumbağası. Kaldı ki onun büyük sularda özgürce yüzmesi gerekirken o turistlerin attığı madeni paraları yem zannedip yutuyor. Sonra bir kaç kişinin fark etmesiyle birlikte hastaneye kaldırılsa da geçirdiği zorlu ameliyattan sonra uyanamıyor. Nedeni ise kanının zehirlenmiş olması.
Yaklaşık 20 yıl boyunca insanların şans getirsin diye havuza attığı madeni paraları yem sanıp yediği için şu anda yaşamıyor.
Özgür Olmayı Hak Ediyorlar
Evinizin bir köşesinde sessizce yüzen yüzeye tırmanmaya çalışan sevimli su kaplumbağaları gördüğünüz gibi doğada envai çeşitte. En uyuşuğundan en vahşisine bir çok türde su kaplumbağası var ve uzun yıllar yaşıyorlar. Evlerimize süs olsun diye hapsettiğimiz hayvanlar aslında doğal yaşam ortamlarında kalsalar çok uzun yıllar yaşayabiliyorken bugün bir çoğunun nesli tükenmek üzere. Durum böyleyken bizim üstümüze düşen onların yaşam alanlarını korumak ve onları özgürce yaşatmak olmalı.
2 Comments
Leave a Reply