Merhabalar sevgili Emoji ailesi! Yaz bitmek üzereyken, denizlere veda edip iş yerlerine döndüğümüz zorlu günlerle başa çıkmak için yeniden birlikteyiz! Oldukça yoğun bir yaz geçirdik, ülke gündemi sürekli tıklım tıkış doluydu. Ünlülerin evlilikleri, sürekli değişen sınav sistemi, dünyayı vuran kasırgalar, Ege’yi sürekli sallayan depremler derken bütün bir yazı sağ salim geride bıraktık. Bu yıl, yaza gerçekten damgasını vuran şey ise, Caretta Caretta haberleri oldu!
Yaza Damga Vurdular!
İnsanlar çalışma ortamlarından azat edilip evrimi tersine çevirmek ister gibi suya doğru koştukça, karetta karetta kaplumbağaları da ülke gündeminde kendilerine daha geniş bir yer bulmaya başladı.
Son birkaç yıldır, Türkiye’nin özellikle güney sahillerinde toplumsal duyarlılık çalışmaları ve gönüllü doğa koruma çalışmaları sayesinde sayıları bir nebze artan caretta caretta kaplumbağaları da cin fikirli turizm işletmecileri tarafından pazarlanacak bir doğal güzelliğe dönüştürüldü. Tabi bizim ufak dostlarımız bundan pek de memnun kalmadılar.
Fakat caretta caretta’lar durur mu, yapıştırdılar cevabı! Bodrum, Antalya ve Fethiye civarı başta olmak üzere, ülkemizin güzide deniz turizmi mekanlarından caretta caretta saldırısı haberleri almaya başladık.
Bunlara saldırı mı demeli, savunma mı demeli kısmı büyük bir ikilem aslında. Çünkü, yazın başında kumsalda kurşunlanmış bir caretta caretta bulunduğunda, insanlar gözlerine inanamadı. Neredeyse her gün, soyları tükenme tehdidi altındaki caretta carettalarla ilgili, “kabuğu kırılan caretta caretta öldü, caretta caretta’nın kabuğunu yaktılar” gibi haberler de gördük. Bu durum da, bu hayvanların kendilerini neden insanlardan korumaya çalıştıklarını açıklıyor.
Caretta Carettalar Bizi Yaşam Alanlarının Tam Ortasında İstemiyor
Yazın yumurtlama döneminde olan bu güzel hayvanların bizi yaşam alanlarına müdahale ederken görmek istemedikleri zaten açık. Bu sebeple onların bulundukları koylardan uzak durmakta ve zaten nesilleri tükenme tehlikesi altındayken, onlarla fotoğraf çektirmekten ya da birlikte yüzmekten ziyade koruma ve kollama işini üstlenmek için ilgili kurumlara başvurmak daha iyi bir fikir gibi ?
Peki Caretta Carettalar Neden Bu Kadar İlgi Çekiyor?
Doğal yaşama sahip çıkmak denilince ilk akla gelenlerden biri olan ve yumurtalarından çıktıktan sonra suya ulaşmaları için insanlar tarafından yardım edilen bu hayvanların mücadeleleri insanların ilgisini çekiyor işte!
Haydi gelin Caretta Carettalara hakkında biribirinden şaşırtıcı 15 bilgiye birlikte göz atalım!
1. Çok Ama Çok Yaşlılar!
Karadan denize geçen en eski sürüngen türü olan deniz kaplumbağaları artık yaşamlarını denizde geçiriyorlar.
Bir rivayete göre, dünya tek kıta halinde iken ve daha sonra parçalandığında bile, deniz kaplumbağaları varmış!
Eski yerlerine yumurta yapabilmek için yüzüp geri gelmeye de o zamanlar başlamışlar. Bilinen en eski deniz kaplumbağası fosili 150 milyon yıl öncesine ait. Bu da onları dünyanın en eski canlılarından yapıyor.
Dipnot: Dinozorlar 65 milyon yıl önce yok oldular.
2. Seyahat Etmek Onların En Sevdiği Etkinlik
Yumurtalarını bırakmak için karaya gelmelerinin yanı sıra, bu güzel hayvanlar 1 yılda 15.000 km’den fazla yol kat edebilirler! Tabi ki karada değil, suda! Siz hala “Markete kim gidecek?” diye kavga edin. Onlar üşenmiyor!
3. Köklerini Unutmazlar, Sadıktırlar!
Caretta caretta’lar yumurtadan çıktıkları ve ilk kez dünyayı gördükleri kumsala sadakatle bağlıdırlar. Yeniden yumurtlamak için doğdukları kumsala geri dönerler.
4. Akciğerleri Vardır, Ama Nefeslerini Tutabilirler!
Ortalama dalışları bile 15-30 dakika arasında değişir. Ancak gerektiğinde deniz altında 4 saate kadar kalabilirler. Biz daha duşta, saçlarımızı durulayana dek nefesimizi tutamıyoruz, bunlara tabi ki hayranlıkla bakacağız!
5. Çok Ama ÇoOoOok Büyüyebilirler!
Zaten bir Caretta caretta ortalama 70 – 140 kg kadardır. Kabuk boyları ise, 1 metreye kadar çıkabilir. Bazı başka deniz kaplumbağası türlerinin ise ağırlığının 450 kg’ya kadar ulaşabildiği söylenmektedir.
6. Yumurtaları Tam Olarak Pinpon Topuna Benzer!
Ama değillerdir, yani onlarla oynamaya kalkmayın! Bulmanız çok ama çok zor, ama bulursanız da sakın ha dokunmayın!
Dişi caretta caretta’lar 2-3 yılda bir yaklaşık 150 yumurta üretirler. Birkaç ay içinde yavrular ortaya çıkar.
7. Yavrular Yumurtadan Çıkar Çıkmaz Koşar
Yavrular yuvadan çıktıktan sonra denize ulaşana kadar birçok tehlikeyi aşmak zorundalar. Bunların başında bizim denize attığımız ve sahile vuran çöpler geliyor tabi. İşaret parmağı kadarcık boylarıyla onların üzerinden atlamak, yengeçlere yem olmamak ya da güneşe çok fazla maruz kalmamak için hemen badi badi koşmaya başlarlar!
Zaten ortalama 1000 yavrudan sadece 1 tanesi yetişkinliğe erişebiliyor ?
8. Erkek Caretta Caretta Tüm Yaşamını Suda Geçirir!
Yumurtlamak için karaya çıkma zorunlulukları olmadığından, erkekler neredeyse hiçbir zaman denizleri terk etmiyor. Bu da kesin sayılarını bilmeyi zorlaştırıyor. “Yumurtlarken bi’ eşimin yanında olayım, onun elini (yüzgeç şekilde evrimleşmiş bacaklarını) tutayım” gibi bir dertleri yoktur yani.
9. Bazen Ağlarlar!
Ama her zaman çok üzüldükleri için ağlamazlar tabii ki. Yumurtlama süresi saatlerce sürüyor ve anne kaplumbağa çok zorlandığı için genellikle sürekli gözyaşı döküyor. Ancak bunun dışında, caretta caretta’lar fazla tuzu vücutlarından uzaklaştırmak için gözyaşlarından faydalanıyorlar.
10. Cinsiyetleri Hava Durumu İle Değişebilir
Bu kaplumbağaların cinsiyetleri, yumurtada geçirdikleri birkaç aylık süredeki çevre sıcaklığına bağlı olarak şekilleniyormuş! Sıcak havalarda dişiler oluşurken serin havalarda erkek Caretta caretta’lar dünyaya geliyormuş!
11. Soyları Tükeniyor ve Bu Tamamen Bizim Hatamız!
Caretta caretta’ların soyları tükenme tehlikesi altında ve insanlar onlar için en büyük tehlikeyi oluşturuyor. Bizim yüzümüzden balıkçı ağlarına takılıyorlar, yaşam alanlarını kaybediyorlar, yumurtaları ya da kendileri besin olarak tüketilebiliyor.
12. Yumurtladıkları Plajları Karanlık Bırakmak Konusunda Bir Yasa Var!
Kuluçka dönemi sonunda, yumurtaları kıran yavrular, yaklaşık 26 saat kumun içinde, hareketsiz kalıyorlar. Daha sonra ise, birbirlerine yardım ederek, yüzeye doğru tırmanmaya başlıyorlar. Yüzeye ulaşan yavrular, gece dolunayda, ufuk aydınlığını takip ederek, denize ulaşıyorlar.
Ama civarda, başka bir ışık kaynağı varsa, yavrular bu ışığı ufuk ışığı sanıyor ve yönlerini şaşırıyorlar. Bu yüzden yerleşim yerleri ve işletmeler bu sahillere uzak kurulmak zorunda. Bunu dinlemediklerinde ise insanların evini gecenin bir yarısı yüzlerce yavru kaplumbağa basabiliyor!
13. Yumurtlama Plajlarına Gece İnsan da Giremiyor!
Örneğin, Türkiye’de Dalyan’daki İztuzu plajına akşam saat: 20.00 ile sabah saat: 08.00 arasında, insanlara giremiyor. Üreme yani yumurta bırakma döneminde, evcil hayvanlar da kesinlikle buraya sokulmuyor. Çünkü: kumları eşeleyip, yumurtalara zarar vermeler çok olası.
Hatay Samandağ’da ise, bazen aç kalan vahşi hayvanlar bu yumurtaların peşine düşebiliyor. Ama oradaki çalışmacılar buna da çok akıllıca bir çözüm bulmuşlar. Yuvaların yerini tespit ettikten sonra, oraya bir kapan kurmak ve vahşi hayvanları da kaplumbağaları da tehlikeye atmak yerine, yuvanın üzerindeki kuma, biraz karabiber karıştırıyorlar. Böylece, bir vahşi hayvan yuvayı eşelemeye çalışırsa, hapşırmaya başlıyor ve rahatsız olup oradan uzaklaşıyor!
14. Yuvalarını Armut Şeklinde Kazıyorlar!
Caretta Carettalar ve Yeşil Deniz Kaplumbağası olarak da bilinen Chelonia Mydas’lar, o güzelim yüzgeç gibi kollarıyla bir imkansıza imza atıyorlar. Yuvalarının yüzeye yakın kısmı boru şeklinde altı ise geniş bir oval şeklinde kazılmış olmasına inanabiliyor musunuz? Armut biçimli bu yuvalarda, yumurtalar alttaki geniş kısımda toplanmış oluyor. Bu yuvaların derinliği ise bazen 1 metreyi geçebiliyor!
15. Büyükannelerimiz ve Büyükbabalarımız Kadar Dişsizler!
Dünya üzerindeki hiçbir kaplumbağa türünün artık dişleri yok! Evet, bu bir gerçek! Eskiden dişleri olan türler de olmasına karşın, artık dünyada kara ve deniz kaplumbağalarının hiçbir türünün dişleri yok. Ancak çeneleri oldukça kuvvetli ve inanın ısırılmayı istemezsiniz!
Eğer suda yaşayan kaplumbağaları seviyor ve onlarla ilgilenmek istiyorsanız, sizi ➡️ su kaplumbağası yazımıza ⬅️ alabiliriz!
Onların doğal yaşam alanlarından uzak duralım,
yılda bir kez sakin sakin yumurtlamalarına izin verelim!
One Comment
Leave a Reply