Bilinen tarihin en eski zamanlarından beri insanlar iletişim kurmak için çeşitli yollar denediler. Mağara duvarlarına çizilen resimlerden çivi yazısına kadar farklı yollar ile yazılı iletişim sağlanmaya çalışıldı. Çivi yazısı daha sonra Mısır hiyerogliflerine dönüştü ve yazılı iletişim bir başka boyut kazandı. Günümüzde harflerden, kelimelerden, cümlelerden ve paragraflardan oluşan standart bir yazılı iletişim sistemine sahibiz ama bu sistem oluşana kadar yazılı iletişim kanallarının anlatılması gereken ilginç bir evrim öyküsü var.
Standart yazılı iletişim kanallarının günümüzde yaşadığı en büyük değişim teknolojiyle birlikte geldi. Cebimizde taşıdığımız ya da hayatımızın her anında bize eşlik eden bilgisayar ve akıllı telefonlar, yazılı iletişim sistemimiz üzerinde ciddi değişimlere yol açtılar. Kısaltmalar ve kullandığımız emojiler bu sistemi değiştiriyor. Peki bu değişim yazılı iletişim evriminin bir parçası mı yoksa hiyerogliflere geri döndüğümüz bir geri evrim mi? Emojiler ve Hiyeroglifler’in benzerlikleri neler?
Emojiler ve Hiyeroglifler Sembollerden Oluşur
Hiyeroglifler bir sesi, kelimeyi ya da durumu anlatmak için kurgulanmış sembollerden oluşurlar. Bu durum eminim size tanıdık gelmiştir. Emojiler de bizim hayatımızda aynı işlevi görüyorlar. Bir durumu ya da bir tepkimizi anlatmak için emojileri sembol olarak kullanıyoruz. Tıpkı eski Mısırlıların hiyeroglifleri kullandıkları gibi. Hiyerogliflerin incelenmesi sonucu 1000’den fazla sembol kullanıldığı sonucuna varılmış. Buradan yola çıkarak emojileri, hiyerogliflerin torunu olarak, onları geride bırakacaklarını söylemek zor değil .
Emojiler ve Hiyeroglifler’in Kalıplaşmış Kullanım Sistemleri Yoktur
Hiyeroglifler’de sembollerin kesin bir düzen içerisinde kullanılmadığı keşfedilmiş durumda. Yani sağdan sola, soldan sağa, yukardan aşağıya ya da aşağıdan yukarıya semboller ifade ettikleri anlama göre bütün içerisinde kullanılmışlar. Aynı durum emojiler için de geçerli. Emojileri cümle içerisinde belli bir harf, cümle yapısı olmadan istediğimiz yerde kullanabiliriz. Tabi buradaki en temel fark hiyeroglifler el yazısına dönüşmeden önce tamamen sembollerden oluşuyorlardı ama emojiler belli bir yazılı sistem içerisinde yeni bir aktör olarak ortaya çıktılar. Bu sebepten dolayı emojileri, hiyerogliflerin sonraki dönemlerde kullanıldığı biçimlerle kıyaslamak doğru olacaktır.
Benzerliklerinin yanında emojilerle hiyerogliflerin en büyük farklılığı onları kullanan insan sayısıyla ilişkili. Hiyeroglifleri yazan ve onları okuyabilen çok sınırlı bir kesim vardı bu yüzden hiyeroglifler toplum içerisinde çok yaygın bir iletişim kanalı değildi. Emojilere baktığımız zaman her gün en az 6 milyon emoji kullanıldığı bilgisine ulaşıyoruz. Yani emojilerin kullanımı çok daha yaygın ve bu durum emojilerle ilgili birçok soru işaretini akıllara getiriyor.
Bazı dil bilimciler emoji kullanımını bir geri evrim olarak değerlendiriyor ve emojilerle ilgili keskin eleştiriler getiriyorlar. Bu konuda en ağır eleştiri Jonathan Jones’dan geldi. Emojilerin hiyerogliflerle benzerliğinden bahsettikten sonra, emojilerin sadece sınırlı bir iletişim kanalı olduğunu iddia eden Jonatan, köşe yazısında emoji kullanımının bu hızla devam ederse yazılı edebiyata ciddi zarar vereceğini dile getiriyor. Bu konuda en somut örnek Yunan ve Mısır yazılı dillerinin karşılaştırılmasına dayanıyor. Mısırlılar emoji benzeri hiyeroglifler kullanırken Yunanlıların yazı sistemi günümüzünkine daha yakındı. Jonatan diyor ki Mısırlılar kullandıkları sınırlı semboller yüzünden Yunanlılar gibi kalıcı edebi eserler bırakamadı. İlyada ve Odysseia, Yunan yazılı iletişim sisteminin sonucu ve buna benzer ürünlerin Mısırda ortaya çıkmamasını hiyerogliflerin sınırlı olmasına bağlıyor.
Ama herkes Jonatan gibi düşünmüyor. Örneğin Elspeth Cameron’a göre emojiler dili desteklemek yerine, dil yerine kullanılmaya başlandı ama bu korkulması gereken bir durum değil çünkü emojiler düşüncelerimizi daha güçlü ve hızlı açıklamamıza yardımcı oluyorlar. Birçok dil bilimci emojilerin dile katkı sağladığını ve iletişimi güçlendirdiğini düşünüyor.
Siz emojiler hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce emojiler iletişim dilimiz için faydalı mı yoksa bizi köreltiyorlar mı?
