Akıllı telefonların bu kadar yaygınlaşması ile birlikte artık hayatımızda sosyal medyanın vazgeçilmez bir yeri var. Sosyal medya kavramıyla ilk tanıştığımızda sadece bir iletişim aracıyken şu anda kendimizi ifade edebilmemizin en etkili yolu haline geldi. Bunun yanı sıra artık görünür olma isteği ile birlikte belki de hepimizin içinde var olan başkalarının hayatlarını takip etme isteğimizi kendi kendimize tatmin edebilir hale geldik. Bir diğer husus ise başkaları tarafından takip edildiğini bilmek insanları başka bir tatmin eden durum haline geldi. Fakat bazı insanların günde en az 4 saat kadar bir aşırı kullanımıyla ile birlikte sosyal medya artık bir bağımlılık haline geldi ve hayatımızda ‘ Sosyal Medya Bağımlılığı ’ diye bir terim var.
Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir?
Sosyal medya bağımlılığı diğer bağımlılıklar gibi bir bozukluk ya da hastalık olarak tanımlanmamakta. Ancak sosyal medya bağımlısı olmak demek; herhangi bir iş yaparken, bu iş yerinizdeki profesyonel hayatınız da dahil, ya da arkadaşlarınızla sohbet ederken aklınızın sürekli sosyal medya hesabınızda olması durumu. Aslında gerçek hayattan kopup hayatınızı sosyal medyalardan aldığınız beğeni sayılarına göre devam ettirmek.
Bunu şu şekilde daha iyi anlatabilirim; diyelim ki bir arkadaşınızla güzel bir yemek yemeye gittiniz ve yaşadığınız anı bozup doğru açıyı ve doğru zamanı yakalayıp fotoğraf çekip paylaştınız. Bunu yaptığınızda sosyal medya bağımlısı olmazsınız fakat paylaşımdan sonra dakikada bir kim beğendi diye kontrol ediyorsanız bu da yetmezmiş gibi arkadaşınızla kimlerin görüp de beğenmediğini ya da ilk beğenenleri dakikalarca konuşuyorsanız kabul etmelisiniz ki siz de bir sosyal medya bağımlısı adayısınız. Houston’da bir klinik psikoloğa göre sosyal medya bağımlılığı sigara bağımlılığından ya da alkol bağımlılığından daha tehlikeli bir noktaya gelmekteymiş. Çünkü sosyal medya bağımlılarının sayısı çok fazla olduğu için ve çoğu kullanıcı bağımlı olduklarının farkında bile olmadıkları için bunu düzeltme ihtiyacı dahi duymazlar.
Sosyal Medya Bağımlılığı Zararları
2012 yılında İngiltere’de Ulusal Kaygıyla Dayanışma ve Yardımlaşma Kurumunun yaptığı bir çalışmaya göre sosyal medya kullanıcıların % 63’ü çok sık kullanımdan ötürü kötü bir şekilde etkileniyor. Sosyal medya bağımlılığı yüzünden yaşayabileceğiniz bazı zihinsel sağlık problemlerini daha ayrıntılı bir şekilde açıklamak istiyorum.
Güvensizlik
Güvensizlik sosyal medya kullanımından dolayı yaşanılan en yaygın duygu durumudur. Çünkü sosyal medya organları aracılığı ile herkesin hayatında neler olup bittiği detaylı bir şekilde önümüze sunuluyor. Her ne kadar sosyal medyadaki fotoğrafların aslında gerçek hayattan uzak yapay bir sunum olduğu bilinse de bunlara maruz kalmak sizi kıskanç hale getirerek ruh sağlığınızı etkileyerek sizi saldırgan ve güvensiz hale getiriyor.
Siber Zorbalık
Sosyal medya ağlarını yediden yetmişe her yaş grubu kullanıyor ve de bu ağlarda anonim bir karakter oluşturmak çok rahat. Bunu bilen kötü niyetli insanlar ekranlarının arkasına saklanarak bir çok insanın endişeli biri haline dönüşmesine sebep olabiliyor. Ayrıca siber zorbalık sadece gençlerle sınırlı değil, yetişkin insanlardan da siber zorbalar çıkabiliyor. Bol stresli bir yaşama mecbur kalınıyor.
Sosyal Anksiyete
Sosyal medyanın asıl noktası insanlar arasında iletişim kurmak olsa da bu iletişim sanal bir yolla yapıldığı için hali hazırda sosyalleşmede zorlanan bir insan bilgisayar başından daha rahat iletişim kurabildiğini sanarak daha da asosyal hale gelebilir ve bundan ötürü sosyal anksiyete yaşayabilir.
Dikkat Dağınıklığı
Sosyal medya üreticiliğinizi düşürmek için özel olarak tasarlanmıştır çünkü bambaşka şekillerde değerlendirebileceğiniz zamanınızı başka insanların hayatlarına bakarak harcıyorsunuz. Yani zamanınızın çoğunu fotoğraf görüntüleme, beğenme ve yorum yapma ile tüketiyorsunuz ve bunları yapabilmeniz için hiç bir şekilde zihinsel yeteneklerinizi kullanmanız gerekmez. Yeteneklerinizi kullanmadığınız zaman dilimi artınca da beyin yeterli entelektüel gıdayı alamaz. Bu yüzden de zihinsel yetenekleriniz yavaş yavaş düşebilir. Beyniniz yavaşlar ve çeşitli durumlarda çabucak yanıt veremez.
Yorgunluk ve Stres
Sosyal medya görsel olarak çok hızlı bir şekilde değiştiği için bizler de bir dakika içerisinde bir sürü insanın paylaştığı fotoğrafları görebilir ve bu durum da beynimize çok fazla bilgiyi kısa zamanda almamıza sebep olarak yorgunluk hissedebiliriz özellikle bu bilgiler kaotik bir şekilde olduğu zaman. Beynimizi aslında hiç bir değeri olmayan bir çok bilgiyle yorduğumuzda ise stres bizim için kaçınılmaz bir son olur.
Duygu Durumunu Gizleme
Sosyal medya kullanımında artışını yaşadığımız bazı kötü dönemlerde gözlemleyebiliriz. Bunu bir kaçış olarak kısa vadede kullanıldığında yararlı olabilir ancak uzun vadede yarardan ziyade zararı olacak. Çünkü beynimize temel olarak sürekli yaşadığımız şeyleri reddederek rol yapma görevi veririz ve uzun vadede kişiliğimizde zararlara yol açabilir.
Sosyal Medya Bağımlılığından Nasıl Kurtulunabilir?
Sosyal medya bağımlılığı tıp literatürüne henüz alınmamış ancak terapistler bu bağımlılığı da diğer bağımlılık tedavilerinde kullandıkları yöntemlerle çözmeye çalışıyorlar. Bunlar kendini yoksun bırakma ya da farkındalık gibi yöntemler. Öncelikle gerçekten bir sosyal medya bağımlısı olup olmadığınızı belirlemek kurtulma yolunda atılacak en önemli adım. Fakat insanın kendi kendine bir bağımlılığı fark etmesi çok uzun zaman alabileceği için yakınlarınızdaki kişilere sorular yöneltin, sence ben ne kadar sıklıkla telefonu elime alıyorum, sohbetlerimde sosyal medyada olan haberlerden ya da insanlardan bahsedip duruyor muyum, fotoğraf paylaştığım zaman beğeni sayısına bakarken içimde bir endişe görüyor musun gibi..
Sosyal medya bağımlılığından kurtulma yöntemlerinden bir diğer bakış açısı ise; Dr Stephanie Rutledge’ın sosyal medya üzerine yaptığı çalışma. Bu araştırmaya göre yaşları 30 ve altında olan sosyal medya kullanıcılarının %70’i akıllı telefonları ellerinden düşürememelerinin sebebinin hayatta gerçekten bir şeyler kaçırdıklarını düşünüyor olmaları. Yani sosyal medyayı takip etmediklerinde sürekli arkadaşlarının birbirleri ile iletişim halinde olduklarını düşünmeleri, etkinliklerden haberdar olamayacakları korkusu, ya da konuştukları şeyleri anlamayacaklarını düşünmeleri. Aslında çok da haksız sayılmazlar çünkü bugün dünyada 2 milyar sosyal medya kullanıcısı var ve her gün 500 milyon tweet atılırken, Instagramda günde 70 milyon fotoğraf paylaşılıyor. Fakat uzmanların söylemek istedikleri sosyal medya hesaplarını komple kapatmalıyız gibi bir yerden değil bunu düzenleyebilmemiz gerektiği. Yani bütün zihnimizi orda neler olup bittiğiyle meşgul etmektense günde üç kere girerek hem herhangi bir şey kaçırmayarak hem de zihnimizi yavaş yavaş başka insanların hayatlarından arındırmış oluruz.
Kurtulmak Mümkün!
Başka bir yöntem ise sosyal medyaya bağımlı olup bu sitelere girmemiz için bir çok insanın durmadan çalıştığını kendimize hatırlatmamız gerek. Bir örnek vermek gerekirse sosyal ağlar dünyasında Facebook en çok ağ etkisinden faydalanmaktadır. Bu şu demek şu anda herkes Facebook’ta, sosyal medyadan hoşlanmayan insanlar bile Facebook’ta çünkü meslektaşları, arkadaşları, aileleri orda. Instagram yazılım mühendisi Greg Hochmuth’a göre bu bahsedilen ağ etkisi bilimin içinde olduğu gibi toplumun içinde de çok etkili. Bu ağın örülebilmesi için mühendis olarak çok çalıştıklarını belirtiyor. Çünkü Şikago Üniversitesinde yapılan bir araştırmaya göre sosyal medyadan aldığımız haz dopamin seviyemizdeki artıştan kaynaklanıyor. Bu da bağımlılık seviyemizi artırarak sosyal medya sitelerine daha çok girmemizle sonuçlanıyor.
3 Comments
Leave a Reply